Perspectief 2020-48

2020-48 Zingeving en ethiek in tijden van corona 7 ruimte voor erkenning van introverte mensen die een prikkelarme economie prefereren, en voor spirituele praktijken, van gebed tot yoga. Aan de horizon van het politieke debat doemt als zeer ernstige inhoudelijke vraag de prin- cipiële staatsrechtelijke kwestie op of de maatregelen wel rechtmatig zijn: worden onze grondrechten niet aangetast door de crisisaanpak, en nog wel zonder voorwaarden en begrenzing in de tijd? De vraag is of het kabinet onze vrijheid wel zo ver mag inperken, onze verantwoordelijkheid van onderop mag afnemen en daarna weer toekennen als ver- antwoordelijkheid voor uitvoering van zijn beleid, en of het de sociaal-emotionele verbondenheid in familiekring, vriendenkring en met zwakken en ouderen wel zo zwaar onder druk mag zetten. Heeft het kabinet wellicht – onbedoeld- een tunnelvisie ontwik- keld door zich in het begin van de crisis exclusief op de medische adviezen van het RIVM te baseren? De eerste Kamervragen zijn al gesteld over de rechtmatigheid; het laatste woord is er nog niet over gesproken. En dan is er nog de pijnlijke ethische vraag naar de proportionaliteit van het coronabeleid. Die heeft minstens twee aspecten. Allereerst: komen andere patiënten in de gezondheids- zorg wellicht zoveel te kort dat we binnenkort de sterftecijfers van niet-corona patiënten zien stijgen; is er misschien een onvoldoende brede weging gemaakt van de gevolgen van de keuzes voor deze groep? Is dit wellicht een teken dat de vraag naar rechtvaardige ver- deling van zorg en zorgkosten in het begin van de crisis niet is gesteld?: hiervan is de proportionaliteitsvraag immers een onderdeel. Dit is het gevolg van de managementach- tige aanpak van het kabinet, waarin de vraag wát we moeten doen minder aandacht krijgt dan hóe we het doen. Ten tweede: komen de kosten van dit management niet dispropor- tioneel bij de jongere generaties terecht? Het zijn vragen, geen antwoorden. Maar we kunnen er niet langs heen om ze te stellen. De beantwoording van deze vragen is soms niet nu al mogelijk. Wel duidelijk is: het kabi- net heeft zich hard ingespannen om te voorkomen dat intensive care afdelingen over zouden moeten gaan tot triage. Keuzes maken tussen patiënten in de IC is te pijnlijk, en voor artsen, die de eed van Hippokrates hebben afgelegd, een te zware morele last. Aan sterfbedden willen we geen verdelingsvraagstuk, want hoe vinden we consensus over wat