Perspectief 2019-44

2019-44 Thema - Oekraïne – katalysator van kerkelijke en politieke spanningen Drs. Paul Baars 95 voor Orthodoxe gelovigen van alle jurisdicties, bestaat niet meer. Er zijn natuurlijk nog wel allerlei persoonlijke vriendschappen en informele contacten. Naar mijn mening zal het conflict over Oekraïne de al langer bestaande ontwikkelingen in de Orthodoxe diaspora versterken. Het aandeel van de Nederlandse gelovigen in onze Orthodoxe Kerk zal relatief afnemen en de Orthodoxe Kerk zal verder uiteenvallen in diverse etnische kerken, die op zijn best langs elkaar heen leven en op zijn slechtst met elkaar concurreren en ruzie maken. Met name de meer internationaal georiënteerde parochies, als Amsterdam, Eindhoven en Deventer, waar diverse nationaliteiten samenkomen, zullen lijden onder de internationale verdeeldheid van de Orthodoxe Kerk. De Russisch-orthodoxe parochies zullen Grieken verliezen, de Grieks-orthodoxe parochies zullen Russen, Serviërs en Roemenen verliezen. Er zullen zeker gelovigen zijn die hun lokale parochie trouw blijven ondanks de conflicten. Andere parochianen draven door en beschuldigen patriarch Bartholomeüs ervan een CIA- agent te zijn of een vrijmetselaar. Weer anderen denken dat alle Russisch-orthodoxe pries- ters in Nederland FSB-agenten zijn. Er is veel nepnieuws en dat heeft helaas hier en daar effect. De meeste priesters proberen de (kerk)politiek op afstand te houden. De problemen in Oekraïne, de problemen tussen Rusland en Georgië en het conflict tussen de patriarchen van Constantinopel en Moskou zorgen toch voor interne spanningen binnen de parochies. Je krijgt Poetin of Poroshenko er gratis bij. Ik wil één voorbeeld noemen. Toen Rusland en Turkije ruzie hadden na het neerschieten door de Turken van een Russisch vliegtuig in Syrië, begon een Russische parochiaan in Nijmegen te roepen dat Rusland Constantinopel (Istanbul/ Tsargrad) moest veroveren. Hij haalde een plan van tsaar Nikolaas II uit 1916 uit de ijskast. Iemand zal dat wel ergens op de Russische staatstelevisie geroepen hebben. Hij kreeg weinig bijval. De meeste mensen reageerden niet en ik begon zelfs te lachen. Hij heeft mij daarna enkele weken boos aangekeken. Je ziet in de Orthodoxe kerk een ‘secu- larisatie van binnenuit’, waarbij allerlei wereldse politieke conflicten het Orthodoxe christelijke geloofsleven uit het centrum van de aandacht verdringen Wat je van Oekraïne vindt wordt belangrijker dan of je in God gelooft. Nuances ontbreken daarbij. Allerlei com- plotten spoken rond. Het is triest om te zeggen. Maar er bestaat in de praktijk niet meer één Orthodoxe kerk. Er bestaan in feite verschillende Orthodoxe kerken (patriarchaten), zowel internationaal als in