Perspectief 2019-44

2019-44 Thema - Oekraïne – katalysator van kerkelijke en politieke spanningen Drs. Paul Baars 91 een aantal andere gevallen kan, na overleg met de priester, individueel nog een uitzonde- ring worden gemaakt. 2. Geschiedenis Eerst een beetje geschiedenis. In de loop van de geschiedenis zijn er diverse Orthodoxe patriarchaten ontstaan, die meestal etnisch van karakter zijn geworden: een Grieks-ortho- doxe Kerk, een Servisch-orthodoxe Kerk, een Russisch-orthodoxe Kerk, enzovoort. Het patriarchaat van Constantinopel is nu het meest multi-etnische patriarchaat. De Kerk van Griekenland is een zelfstandig aartsbisdom. Migranten uit al de van oorsprong Orthodoxe landen zijn in diverse golven over de hele wereld verspreid en ook in Nederland terecht gekomen: Russen, Oekraïners, Grieken, Serviërs, Bulgaren, Georgiërs, Roemenen en het meest recent Syriërs. Ze hebben in de diaspora allemaal hun eigen parochies gesticht, die dus nu binnen zes patriarchaten vallen. De Georgiërs hebben volgens mij nog geen eigen parochie in Nederland. Bij de meeste van die parochies hebben zich ook Nederlanders aangesloten. Enkele kleinere parochies bestaan voornamelijk uit Nederlanders. Er is onenigheid over de vraag wie al deze parochies kerkelijk moet besturen. Het patriar- chaat Constantinopel claimt, op grond van een canon van het concilie van Chalcedon (451), dat alle gebieden buiten het Romeinse Rijk (de gebieden waar “Barbaren”, dat zijn “niet-Romeinen” woonden) onder haar zeggenschap vallen. Daar vallen de Verenigde Sta- ten, Canada en Australië zeker onder. Maar voor Nederland ontstaat al meteen een probleem. Wat te doen met het West-Romeinse Rijk, met het voormalige patriarchaat Rome, dat nu de Katholieke kerk is. Wat daar moet gebeuren is onduidelijk. Het patriar- chaat Constantinopel heeft dan alleen zeggenschap over het huidige Nederland boven de grote rivieren, omdat de Zuidelijke Nederlanden binnen het West-Romeinse Rijk vielen. De patriarchaten maken zo voortdurend ruzie over hun ‘canonieke territoria’. De argu- menten zijn vaak opportunistisch. Het patriarchaat Moskou heeft een uitzondering bedongen op de claim van Constantinopel. Parochies, die langer dan 25 jaar bestaan, val- len onder een Russisch-orthodox bisdom in de diaspora en worden zelfs als Russisch grondgebied beschouwd. Wanneer je de claim van Constantinopel streng interpreteert, moeten alle andere Orthodoxe parochies in Nederland onder Constantinopel vallen en mogen erg zelfs geen nieuwe parochies buiten Constantinopel om opgericht worden.