Perspectief 2019-44

2019-44 113 Politieke orthodoxieën De onorthodoxie van de Kerk onder dwang (Boekbespreking) Drs. Geert van Dartel Kan de Kerk ontsnappen aan de verleiding van de politieke macht? En wat gebeurt er met de Kerk als ze al te voortvarend ingaat op de lokroep van de staat? Dr. Cyril Hovorun, orthodox theoloog en di- recteur van het Huffington Oecumenisch Instituut aan de Loyola Maramount University in Los Angeles (VS) analyseert in zijn boek Political Orthodoxies, The Unorthodoxies of the Church Coerced op een indringende manier de gevaren en risico’s die secularisme, ci- viele religie en politieke religie voor de Orthodoxe Kerk betekenen. In de periode van de communistische heerschappij over Oost- en Midden-Europa (1917- 1989) was het met de vrijheid van godsdienst slecht gesteld. De communistische overhe- den hebben allerlei middelen en strategieën aangewend om godsdienst uit het openbare leven en levensovertuiging te verdrijven. Religie werd getolereerd in het privéleven, maar wie vooruit wilde komen, kon zijn/haar religieuze overtuiging beter voor zich houden. Hoewel grote delen van de bevolkingen van Oost- en Midden-Europa in de 20 e eeuw ge- seculariseerd zijn, konden de katholieke en orthodoxe kerken zich toch redelijk staande houden. Hun morele gezag en de waarde en betekenis van de kerken als dragers van cultuur en nationale identiteit speelden daarin een belangrijke rol. In de nieuwe politieke constellaties die na de val van het communisme in Oost- en Mid- den-Europa ontstonden, zijn de kerken belangrijk. Na decennia van repressie en marginalisering leek het moment aangebroken om hun morele gezag en gewicht voor cultuur en nationale identiteit tot gelding te brengen. In verschillende landen van Oost- en Midden-Europa leidde dat tot een abrupte omslag in de verhoudingen tussen kerk en staat. Dit had consequenties voor de berichtgeving over godsdienst in de media. Gods- dienst was niet langer verdacht en verwerpelijk, maar interessant en positief. Van de ene