Perspectief 2018-41

Perspectief 26 Heiligheid, met de hulp van Gods genade Aanzetten tot een oecumenisch gesprek over Gaudete et Exsultate Dr. Anton ten Klooster “Verheugt u en juicht” (Mt. 5:12) zegt Jezus tegen degenen die omwille van Hem vervolgd worden. Het zijn woorden die qua toon passen bij het pontificaat van paus Franciscus. Met deze woorden, in het Latijn geciteerd als Gaudete et Exsultate begint hij dan ook zijn exhortatie ‘over de roeping tot heiligheid in de wereld van vandaag’. Het is een document dat optimistisch en realistisch spreekt over de mogelijkheid tot onderscheidend Christelijk leven. De term ‘exhortatie’ betekent ‘aansporing’ en zo kan het document het beste gelezen worden. Franciscus besluit met de wens “dat deze bladzijden zullen helpen om de hele Kerk in staat te stellen om haarzelf opnieuw toe te wijden aan het bevorderen van het verlangen naar heiligheid”. 1 In deze bijdrage zal ik de hoofdlijnen van de exhortatie schetsen en vervolgens aanzetten geven voor een oecumenisch gesprek over kernthema’s uit het document, te weten het Doopsel als grond van de roeping tot heiligheid, de Schrift als leidraad voor het leven en de vraag naar de verhouding tussen genade en de eigen menselijke vermogens. 1. Stijl en structuur van de exhortatie Het eerste wat de lezer opvalt is de laagdrempelige stijl van de exhortatie. De paus gebruikt alledaagse voorbeelden over gadgets en afleidende beeldschermen, en hij spreekt regelmatig de lezer direct en zeer persoonlijk aan. Zo schrijft hij: “Laat me je iets vragen: zijn er moment waarop je jezelf stil in de aanwezigheid van de Heer brengt, waarop je rustig tijd met Hem doorbrengt, waarop je je laaft aan zijn blik? Laat je jouw hart ontvlammen door zijn vuur?” 2 Dit is een ongebruikelijke stijlfiguur voor pauselijk documenten maar het zal voor velen een prettige leeservaring opleveren. Door deze stijl wordt het aansporende karakter onderstreept. We hebben hier niet te doen met een leerstellige uiteenzetting of een document van kerkelijke discipline. Gaudete et Exsultate is