Perspectief 2018-40

Perspectief Teksten oecumenisch symposium ‘De Brexit van Willibrord’ 28 Abt drs. Gerard Mathijsen had `zijn vaderland, familie en alle gerieflijkheden van zijn geboortegrond’ op te geven. Die zelfde menselijkheid doet hem in Egmond vriendschap sluiten met een zekere Eggo aan wie hij toevertrouwt dat hij zijn vaderland en zijn ouders wil gaan bezoeken om ook op hen iets van zijn geestelijke genade over te dragen. En na dit gesprek maakt hij zich gereed voor zijn overzeese reis, en brengt zijn geboorteland de lang verwachte zegen van zijn komst. Na de lezing van mevrouw Jones lees ik dit verhaal niet meer uitsluitend met de naïeve blik die bij een hagiograaf enkel vroomheid verwacht, maar denk ik: wat zou Ruopert hier- mee bedoelen? Welke politieke motieven spelen hier mee? Wil de hagiograaf wellicht zo zijn opdrachtgever en broodheer tegemoetkomen, die immers ook affectief verbonden blijft met zijn thuisland aan de kust van de Noordzee? 2. Perigrinari propter Christum De Vita van Adelbert laat zien dat onze missionaris het heimwee naar zijn vaderland ver- bindt met een oprechte genegenheid voor de mensen die aan zijn zorgen waren toevertrouwd. Tot zijn ascese behoorde het uithouden van deze spanning. Men noemt dit het `perigrinari propter Christum’, vreemdelingschap omwille van Christus, de Griekse klas- sieke term is Ξενιτεια . Al tijdens de Merovingen ontstond een beweging vanuit Ierland van monniken die in groepjes van 12 hun geliefde vaderland vaarwel zegden om in den vreemde het Evangelie te verspreiden. Hun hoofdmotief was waarschijnlijk zelfheiliging. Er zijn verschillende gol- ven van missionering geweest. Het bloeiende monastieke leven in Ierland met zijn eigen spiritualiteit oefende aantrekking uit op de Engelse monniken. Die gingen graag op stage naar de Ierse kloosters, en werden dan aangestoken met diezelfde drang tot het pel- grimschap. Van Willibrord en nog minder van Adelbert kan ik daarover weinig gegevens naar voren brengen, maar misschien mag een enkel citaat van Bonifatius geboden worden. Van hem zijn ons preken overgeleverd en een heel aantal brieven, o.a. aan zijn nichten Lioba en Walburgis, die hij uit hun Engels klooster naar Duitsland liet komen om hem bij te staan in zijn missioneringsarbeid.