Perspectief 2018-39

2018-39 Symposium: De impact van de Hervorming in onze kerken Dr. Jelle Creemers 84 Reag eer verkondigd wordt en vooral hoé dat dient te gebeuren, willen de meningen, bij gebrek aan een magisterium, nogal eens uiteenlopen. En daarom durven protestantse gemeen- schappen wel eens ‘splijten’. Een splitsing van een christelijke gemeenschap impliceert altijd pijn en verdriet. Maar dat het toch vrij gemakkelijk gebeurt, heeft alles te maken met de genoemde kerkvisie. Bij een splitsing verliezen de gemeenschappen, in hun beider ogen, immers zelden hun kerkelijkheid. Ook het Belgische protestantisme is, ondanks haar relatief kleine aanwezigheid in het land, zeer gevarieerd. 2 Dankzij het Belgische steunbeleid voor erkende levensbeschouwingen kunnen we vandaag enigszins een overkoepelende structuur in die variëteit vinden. Er is immers vandaag structureel in de eerste plaats een indeling in gemeenschappen die zich verbonden hebben aan het officiële vertegenwoordigingsorgaan van de protestants-evan- gelische eredienst, en gemeenschappen die dat niet gedaan hebben. Over de grootte en variëteit van deze niet-verbonden gemeenschappen zijn er weinig objectieve gegevens beschikbaar. Waarschijnlijk gaat het over enkele honderden kleine gemeenschappen. Aan de Administratieve Raad voor de Protestants-Evangelische Eredienst zijn, volgens haar pu- blieke gegevens, momenteel 753 kerkgemeenten verbonden. 3 De ARPEE telt sinds haar oprichting in 2003 twee vleugels. Een eerste vleugel is opge- bouwd rond de grootste en oudste protestants-evangelische kerkgemeenschap van het land: de Verenigde Protestantse Kerk in België. Deze vleugel omvat ook enkele andere denominaties evenals drie Lutherse kerken. In totaal telt deze vleugel volgens recente pu- blieke cijfers 207 kerkgemeenten. De tweede vleugel heet de ‘Federale Synode van Protestantse en Evangelische kerken in België’, oftewel ‘Federale Synode’. 4 Deze telt 546 kerkgemeenten. De meesten daarvan ressorteren onder denominaties en verbanden. 5 Het is deze tweede vleugel, de Federale Synode, die quasi volledig bestaat uit zogenaamde ‘vrije kerken’ met een evangelische- of pinksterspiritualiteit. Dit zijn de kerken, waarover ik op uitdrukkelijke vraag van de organisatoren vandaag met u spreek. Sommige van deze lokale gemeenschappen tellen meer dan tweeduizend leden, anderen hebben niet meer dan twee dozijn bezoekers op hun wekelijkse eredienst. Maar wat maakt deze gemeen- schappen tot ‘evangelische’ kerken en wat maakt hen tot ‘vrije kerken’?