Perspectief 2015-30

Perspectief 30 Matthijs Kronemeijer was in mijn herinnering enigszins ondervertegenwoordigd. De mindere geschiktheid van Gezangen voor Liturgie ten opzichte van het Liedboek voor de Kerken en het Nieuwe Liedboek is daar vermoedelijk mede de oorzaak van geweest. Het voorgaan in een dagelijks gebed is een vormende ervaring. Juist omdat er zoveel vrijheid is en zo weinig van afhangt (als het gebed maar binnen het half uur klaar is), is er geen enkele druk om aan denominatie gebonden normen en vereisten te voldoen en komt het puur op persoonlijke spiritualiteit, voorkeur en liturgisch inzicht aan. Daarbij komt dat goede of minder goede voorbereiding zich in de beleving van de voorganger altijd uitbetaalt dan wel wreekt. Routine en/of theologische kennis zijn nuttig maar geen substituut voor zorgvuldige overweging welke gezangen, lezing en thema juist nu in aanmerking komen voor het gebed (wat overigens enige noodzakelijke improvisatie niet uitsluit). Het zelf leren bidden, het voor anderen bidden en het anderen leiden in gebed zijn essentiële vormen van christelijke volwassenwording en groei, waar de kerken m.i. nauwelijks aandacht aan besteden. Toch ligt hier het begin van kerk-zijn en gemeenschap- zijn. Een eenvoudig gebed voor de buurt, ons land en onze leiders, de nood in de wereld en de kerken in de wijk kan dienen om ons in herinnering te roepen wat er om ons heen gaande is en dat alles tegelijkertijd in Gods handen te leggen. Het uit handen geven is essentieel om een gevoel van overweldigd worden door alle problemen te vermijden, dat contraproductief is en in christelijke termen als zonde benoemd kan worden. De inrichting van de kapel van Oudezijds 100 roept bewust de ongedeelde christenheid in herinnering, onder andere door middel van iconen. 10 Datzelfde is ook geprobeerd in de liturgie van de hoogdienst, een bijna wekelijkse avondmaalsviering of eucharistieviering onder leiding van een bevoegde kerkelijk ambtsdrager waarvoor Oudezijds 100 zelf een orde van dienst en een eucharistisch gebed heeft geproduceerd. Wat dit laatste betreft is het oecumenisch enthousiasme van eerdere generaties wellicht iets te ver doorgeschoten. Ook de communiteit zelf is gaandeweg tot het inzicht gekomen dat het zinvol is gemeenschapsleden te laten kennismaken met liturgieën van verschillende denominaties, menig kerkganger komt immers alleen in aanraking met de eigen bekende liturgie. Vandaar dat sommige voorgangers hun eigen liturgische boeken volgen en anderen de 10 Hierover is goede documentatie beschikbaar vanuit Oudezijds 100 zelf.