Perspectief 2015-27

2015-27 ‘Fere Omnes’ – Bijna allen 13 Reag eer oecumenische kernvraag naar boven: of en hoe Kerken en kerkelijke gemeenschappen hun ecclesiologische verscheidenheid kunnen erkennen en verbinden in het licht van de ‘enige Kerk van Christus’. Of: hoe zij aan de eenheid van de ‘enige Kerk van Christus’ gestalte kunnen geven in wederzijdse waardering voor elkaars ecclesiologische verscheidenheid. Dialoog Voor Unitatis Redintegratio volgt de oecumene de weg van de dialoog. Na vijftig jaar lijkt het een open deur intrappen, maar met het woord ‘dialoog’ bracht het Concilie een verrassende nieuwkomer in de kerkelijke taal binnen. Al behoorde het woord ‘dialoog’ sinds enkele decennia tot de oecumenische standaardtaal, in het vocabularium van de katholieke Kerk kwam de term niet voor 10 , zeker niet in de buurt van theologische of ecclesiologische vragen. Met ‘monologen’ had men meer ervaring dan met ‘dialogen’! Bovendien riep het Concilie niet op tot een dialoog ‘over’ maar wel ‘met’ of ‘tussen’ verschillende Kerken en kerkelijke gemeenschappen. Vooral dat ‘met’ of ‘tussen’ was nog een braakliggend veld. Kortom: de opstap naar de weg van de dialoog was toen helemaal niet zo vanzelfsprekend als nu, na vijftig jaar, mag blijken. En misschien zal een stoute tong hieraan toevoegen dat de weg van de dialoog vandaag nog steeds niet vanzelfsprekend is 11 . Waar de Grieks-Latijnse term ‘dialogus’ de eerste keer in Unitatis Redintegratio voorkomt, staat hij als een nieuwkomer tussen aanhalingstekens: ‘ …de “dialoog” tussen goed gevormde deskundigen op bijeenkomsten van christenen uit verschillende kerken en gemeenschappen die in een godsdienstige sfeer gehouden worden en waarbij ieder de leer van zijn gemeenschap nader verklaart en het eigene ervan helder naar voren brengt. Door 10 Ook al was niet iedereen tijdens het concilie opgezet met het feit dat de eerste encycliek van Paulus VI zich enigszins distantieerde van de ecclesiologie van het concilie, toch werd in Ecclesiam Suam (1964) de idee van dialoog sterk gepromoot. 11 Een goed pleidooi voor de binnenkerkelijke dialoog houdt Bradford H INZE , Practices of Dialogue in the Roman Catholic Church: Aims and Obstacles, Lessons and Laments , Continuum Press, 2006.