Perspectief 2014-26

Perspectief 12 prof. dr. Peter-Ben Smit cultuurwetenschappelijk oogpunt en interculturele theologie. Op deze manier zal blijken dat het antwoord dat iemand op bovengenoemde vragen geeft in hoge mate afhangt van, enerzijds, de manier waarop iemand de notie “canon” verstaat en, anderzijds, de manier waarop iemand over “eenheid” denkt. Door te beargumenteren dat canonieke teksten van divers pluimage en met diverse onderlinge relaties, samengebonden in één corpus, de canon, eigenlijk met elkaar in dialoog gebracht worden en als canonieke tekst in elkanders context gelezen dienen te worden, 3 en ook dat “eenheid” eerder een proces van zoeken dan een statisch gegeven uit verleden of in de toekomst is, kan de stelling onderbouwd worden dat het lezen van canonieke teksten altijd een lezen in dialoog is, op zoek naar eenheid en op zoek naar de volheid van de betekenis van geschriften. Op deze manier probeert deze bijdrage ook een brug te slaan tussen de disciplines van de oecumenische theologie en de bestudering van het Nieuwe Testament. Perspectieven op eenheid en de canon: overzicht Wanneer de grote trends in de nieuwtestamentische wetenschap in relatie tot de canon en de eenheid van de kerk in het Nieuwe Testament in ogenschouw genomen worden, zijn twee grote bewegingen zichtbaar. Wat de canon betreft: deze is helemaal terug van (vrijwel helemaal) weggeweest, met name dankzij enerzijds verdergaand historisch onderzoek naar de canon op zich, met name ook vanuit cultuurwetenschappelijk perspectief, uitgaande van canoniciteit als cultureel fenomeen, 4 en anderzijds de stroming van het canonical criticism of de canonical approach die het canonieke karakter van nieuwtestamentische teksten wil verdisconteren in de interpretatie ervan. 5 Wat de eenheid 3 Dit laat meer op historische reconstructie gericht onderzoek dat teksten nu net níet als canonieke teksten leest, onverlet. Zie voor een pleidooi voor een dubbele benadering van alle vroegchristelijke teksten, namelijk vanuit niet-canoniek en vanuit canoniek perspectief ook: Francis Watson, Gospel Writing: A Canonical Perspective (Grand Rapids: Eerdmans, 2013). 4 Met name onder invloed van het werk van Jan en Aleida Assmann, zie bijvoorbeeld: Jan Assmann Das kulturelle Gedächtnis. Schrift, Erinnerung und politische Identität in frühen Hochkulturen (München: Beck, 1992), Aleida Assmann/Jan Assmann (ed.), Kanon und Zensur (München: Fink, 1987). 5 Zie hierover, met name over de epigonen van deze beweging Brevard Childs en James A. Sanders, e.g., Robert W. Wall, ‘Reading the New Testament in Canonical Context,’ in: Joel B. Green (red.), Hearing the New Testament. Strategies for Interpretation (Grand Rapids: Eerdmans, 2 2010), 372-396.