Perspectief 2014-23

2014-23 5 Het Concilie van Trente (1545-1563). Een tussentijdse balans van 450 jaar onderzoek. Prof. dr. Wim François & Prof. dr. Violet Soen Op 4 december 2013 was het precies 450 jaar geleden dat het Con- cilie van Trente plechtig werd afgesloten. Werd in 2012 nog maar de vijftigste verjaardag van de opening van het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) herdacht, dan diende zich in 2013 dus al een nieuwe herdenking aan wat betreft conciliegeschiedenis. Meer nog: de moderniseringen die Vaticanum II in de Katholieke Kerk wilde doorvoeren, worden wel eens geprofileerd tegenover ‘Trente’ dat daardoor, niet helemaal terecht, 1 geassocieerd wordt met autorita- risme en conservatisme. Voor katholieke traditionalisten staat Trente dan weer symbool voor alles wat het Tweede Vaticaanse Concilie hen heeft ontnomen. Protestanten met zin voor traditie wijzen op de 126 anathemata of banvloeken die Trente heeft uitge- sproken ten aanzien van hun geloofsstellingen. Het is dus meer dan tijd voor een genuanceerd her-denken van wat het Concilie van Trente heeft betekend voor Kerk en cultuur in de Nieuwe Tijd, en voor het opmaken van een voorzichtige balans na de wetenschap- pelijke activiteiten van het voorbije jubileumjaar. De geschiedschrijving over het Concilie van Trente heeft in ieder ge- val een zeer wisselend verloop gekend. Kort nadat het Concilie in 1563 was afgesloten, bevestigde paus Pius IV de decreten ervan, 1 J. O’Malley, The Council of Trent: Myths, Misunderstandings, and Unintended Consequences , Rome 2013, p. 3-19; Id., ‘The Council of Trent: Myths, Misunderstandings, and Misinformation’, in T. M. Lucas (ed.), Spirit, Style, Story. Essays honoring John W. Padberg S.J. , Chicago 2002, 205-226; Id., Trent and Vatican II: Historical and Theological Investigations , New York/Oxford 2006; G. Alberigo, ‘L’ecclesiologia del Concilio di Trento’, Rivista di storia de la Chiesa in Italia 18 (1964) 227-242.