Perspectief 2014-23

2014-23 Het Concilie van Trente (1545-1563). 41 Reag eer Besluit Tot slot: John O’Malley biedt een uitstekende synthese van de klassieke positie van Hubert Jedin – die hij zelf de voornaamste katholieke kerkhistoricus van de twintigste eeuw noemt 72 – en de ontwikkelingen in de historiografie sindsdien. Waar O’Malley al eerder in 2000 pleitte voor een neutrale en bovenal historische beschrijving van een early modern Catholicism, heeft hij nu de daad bij het woord gevoegd. 73 Hij heeft daarbij misschien een bewust oecumenische toon gezocht, door vooral te wijzen op het getouwtrek onder de aanwezigen en de meervoudige interpretaties die men aan de conciliedecreten kon en kan toeschrijven. Vanzelfsprekend ontbreken in zijn brede synthese de details over de Neder- landen, die we met deze bijdrage hebben proberen te vervolledigen. In ieder geval zorgt het boek van John O’Malley dat er opnieuw zonder apologie of hagiografie naar één van de boeiendste periodes uit de kerkgeschiedenis kan gekeken worden, en daarmee heeft hij het – in de voorbijgaande decennia vaak verstilde – historiografische debat nieuw leven ingeblazen. Zoals de internationale conferentie over het Concilie van Trente aan de KU Leuven (4 tot 6 december 2013) intussen aantoonde, zal het kerkhistorische onderzoek over Trente voortaan meer aandacht besteden aan de globale impact door de missies, aan de neveneffecten voor de vrouwelijke religiositeit, aan de invulling van de sacramentele praktijk, en de sturing van Rome door de Congregatie van het Heilig Concilie. Tot dan is Trente nog niet helemaal revisited. 74 72 ‘the most distinguished Catholic church historian of the twentieth century’, O’Malley, Trent , p. 10. 73 J. O’Malley, Trent and all that. Renaming Catholicism in the Early Modern Era, Cambridge MA/London 2000. 74 Parafrase van Simon Ditchfield, 'Trent revisited', in G. Dall'Olio, A. Malena, en P. Scaramella (ed.), Per Adriano Prosperi, deel 1: La fede degli Italiani , [Pisa] 2011, 629-654.