Perspectief 2010-10

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 10, december 2010 4 maar een duidelijk leerpunt bleek dat die eenheid ook authentieke verscheidenheid en diversiteit omvat. Misschien is het woord verbondenheid meer op zijn plaats. Het streven naar ‘eenheid’ kan ook dwingend overkomen. Het kan afwijkingen en verschillen te snel verdacht vinden. Oecumene, het verlangen naar eenheid en verbondenheid, is met het kerk- zijn gegeven. De 20 ste eeuw wordt wel de eeuw van de oecumene genoemd. Er zijn toen een aantal dimensies waargenomen en besproken. Ze blijven actueel en uitermate relevant. a. Verbondenheid in Christus, gedrevenheid in de Geest Kerken, kerkelijke groepen en gelovigen die met elkaar van geloofsinzicht verschillen herkennen bij elkaar een inspirerend geloof in Jezus Christus. Deze herkenning schept een intense verbondenheid, ook als er pijnlijke verschillen blijven bestaan. Als je die verbondenheid in Christus hebt gevoeld kun je elkaar niet meer loslaten, ook niet als er pijnlijke conflicten en verschillen zijn. De Geest is de kracht en de energie van liefde, solidariteit, vertrouwen, beweeglijkheid en bewogenheid die je steunt om gemeenschap en verbondenheid te ervaren en te scheppen. Door de Geest wordt de mens ook tot Schepper binnen en buiten kerkelijk verband, in viering en verkondiging, in woord en daad. De geloofsweg valt samen met de levensweg. Deze verbondenheid in Christus en in de Geest heeft ook geleid tot een diepzinnig gesprek over doop, eucharistie en kerkorde. Wezenlijke punten van overeenkomst zijn daarbij onderstreept. Ook als er op belangrijke punten nog duidelijke verschillen van inzicht bestaan is er toch een intense verbondenheid voelbaar. b. Eenheid van de kerk, eenheid van de mensheid De onderlinge verbondenheid van de kerken is direct verbonden met de eenheid van de mensheid en de wereldsamenleving. Het is een groot oecumenisch verlangen om die eenheid in beide opzichten te ervaren en te realiseren. De oecumenische zorg betreft niet alleen de onenigheid in geloofsinzichten, maar ook de ontoelaatbare verdeeldheid op grond van uiterlijk, gedrag, geslacht, seksuele geaardheid, handicap, etniciteit, cultuur enz. Het gaat hier niet om een fatsoensnorm, maar om een wezenlijke zaak, een geloofszaak ook. Er bestaat, ook vanuit geloofsinzicht, een organisch verband tussen kerk en samenleving. Deze relatie tussen kerk en wereld is sterk uitgedrukt in het Conciliair Proces voor gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping. Het woord conciliair refereert aan de klassieke concilies en geeft aan hoe zwaarwegend de zorgpunten zijn die voortkomen uit de wereldwijde samenleving. Zo worden de zorgen om oorlog en geweld, armoede en onrecht, duurzaamheid en natuur, cultuur en identiteit gedeeld tijdens viering en verkondiging, pastoraat en diaconaat, catechese en reflectie. Het zijn zaken van belijden. De eenheid en onderlinge verbondenheid van de kerk is inherent verbonden aan de eenheid en verbondenheid van de wereldsamenleving. c. Verbondenheid door de tijden heen Die verbondenheid voltrekt zich door de tijd heen. We zijn verbonden met mensengeneraties en generaties van gelovigen en anders- of niet-gelovigen die ons zijn voorgegaan. Maar ook met degenen die na ons komen. De kerk heeft een lange geschiedenis. In teksten en tradities is het verleden dagelijks levensecht aanwezig. Dat inspireert. Soms laat je een gedeelte van de traditie los en vindt een wending plaats. Er zijn ook verdriet en schuldgevoel om wat er in het verleden is gezegd of heeft plaatsgevonden. Die zouden er niet zijn als die verbondenheid met het verleden er niet was. De verbondenheid strekt zich ook uit naar de toekomst. Hoop en verwachting en een gevoel van verantwoordelijkheid voor de toekomst zijn deel van het kerk- en geloofsleven. d. Locaal en globaal De verbinding tussen wat plaatselijk en wat wereldwijd gebeurt is zeker in de vorige eeuw zeer duidelijk geworden, seculair en kerkelijk. Wat de aard van die verbondenheid is moet telkens weer duidelijk worden gemaakt. Mensen leven ook binnen de kerk in een eigen kring.