Perspectief 2009-6

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 6, december 2009 14 “A ENBID G ODT INZYNE HEYLIGE PLAETSE ” Terwijl ik naar boven keek in de Gertrudiskapel in Utrecht las ik “Aenbid Godt inzyne heylige plaetse”. Ik wachtte op het begin van de lezing van prof. dr. Anton Houtepen. Het was donderdag 3 september 2009, de tweede dag van het internationale congres met de titel “Ecumenical Conference on the occasion of the first Centenary of John Cardinal Willebrands (1909 – 2009)”. Ruim 100 deelnemers waren de dag ervoor al aanwezig tijdens de opening met een vesperviering, een introductie en een tweetal persoonlijke getuigenissen. Het vierdaagse congres, georganiseerd door het Kardinaal Willebrands Archief, de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg en het Centrum voor Oecumenisch Onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven, vond plaats ter nagedachtenis aan Jo Willebrands, die als kardinaal een pioniersrol in de oecumene vervulde en 100 jaar geleden, op 4 september 1909, werd geboren. De tekst boven in de voormalige schuilkerk sprak mij aan en is zeker van toepassing terwijl we over oecumene horen en van gedachten wisselen. We volgen lezingen over Willebrands in de tijdspanne van zijn leven als beginnend priester tot en met zijn emeritaat. De voormalige schuilkerk herinnert ons aan de Reformatie. Ook omdat hier de wortels liggen van de Oud-katholieke kerkprovincie is het een bijzondere plaats om dit congres te organiseren en te kunnen bijwonen. God staat centraal en waar en met wie je ook bent, Hij is het die we eer zeggen. Dat is van essentieel belang bij de oecumene, die volgens mgr. J. van Burgsteden s.s.s. een gift is. Hij sprak daarover tijdens de vespers ter opening van het congres en memoreerde paus Johannes Paulus II, die de oecumene als een “niet meer te herroepen evolutie in de kerk” typeerde. 1 Naoorlogse situatie Tijdens het congres werd de eerste bijdrage verzorgd door prof. dr. Anton Houtepen. 2 Hij gaf met een typering van de naoorlogse situatie in Nederland aan, dat mensen behoefte aan samenwerking hadden. Ze wilden samen kunnen bouwen aan een nieuwe toekomst. Niet te vergeten is de watersnoodramp in 1953 en ook op theologisch gebied was er verandering: een meer Christocentrische benadering en een meer dynamische kijk op de sacramenten aan protestantse zijde. Rooms-katholieke theologen reageerden op de uitdagingen vanuit de protestantse zijde onder andere met een herlezen van teksten van de kerkvaders. De kiem voor oecumenische samenwerking tussen de protestantse kerken en de katholieke Kerk was daarmee in Nederland gelegd. Willebrands voelde dit als jonge priester heel goed aan en hij had bovendien de gave om de dialoog onder christenen te stimuleren. Hij deed dit via persoonlijk contacten en door zijn inzet om mensen zich bewust te laten worden van de eenheid in essentie. De tijdgeest 1 Aldus mgr. J. van Burgsteden in zijn overweging tijdens de vesperviering op 2 september 2009. 2 Prof. dr. Anton Houtepen, Ecumenical developments in the Netherlands 1940 –1960 , 3 september 2009 Stephan Emons (*1967, Mill c.a.) groeide op ‘onder de rivieren’ in een katholiek gezin op het platteland in Noord-Brabant in een tijd dat kinderen “van huis uit” werden gedoopt, maar ook kritischer begonnen te worden. Een ‘geen woorden maar daden mentaliteit’ werd gecombineerd met sociale bewogenheid in het verenigingsleven. Hij groeide op in een familiebedrijf (tuinbouw) en ging na de Hogere Tuinbouwschool aan de slag in de belangenbehartiging en het ‘studieclubwerk’ in de agrarische sector. Via vrijwilligerswerk in Lourdes kwam hij tot de conclusie dat God hem riep om theologie te gaan studeren en na 15 jaar het (betaalde) werk in de tuinbouw vaarwel te zeggen. Ondertussen is hij als (oecumenisch) campingpastor actief geweest en via de studie ook een aantal jaren bij het oecumenisch dispuut Uterque. In juni 2009 studeerde hij af aan de Faculteit Katholieke Theologie. In de maanden tussen studie en nieuw werk in een parochie kwam het bijwonen van het Willebrandscongres op zijn pad. Inmiddels is hij als pastoraal werker met het profiel diaconie werkzaam.