Perspectief 2008-2

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, Jrg. 1, Nr.2, December 2008 10 Calvinus oecumenicus Over de receptie van het denken van Calvijn in de rooms-katholieke theologie. Dr. Dick Akerboom sprak op de studiemiddag over de oecumemische betekenis van Johannes Calvijn over zijn relatie tot de katholieke traditie. Op 31 januari 2008 kopte het dagblad Trouw “De geest van Calvijn waart door de rk kerkprovincie”. In de bijdrage schrijft Monic Slingerland naar aanleiding van de afwijzende reactie van de generaal-overste van de Dominicanen op de oproep van enkelen van zijn Nederlandse medebroeders aan de parochies in Nederland in de brochure Kerk en Ambt om zelf een voorganger te kiezen en die te laten voor gaan in de eucharistieviering en naar aanleiding van de benoeming van mgr. W. Eijk tot aartsbisschop van Utrecht: “De restauratie van de rk [kerk]provincie lijkt definitief ingezet. Nederlandse katholieken kunnen beter wat Italiaanser leven”. De teneur van de bijdrage in Trouw is, dat het een wonder is dat bij de “strenge regels” en het “strenge personeel” katholieken nog steeds naar de kerk gaan. Mgr. Eijk wordt aangehaald in een interview met het Brabants Dagblad : “Een kwestie van anders omgaan met de regels… Nederlandse katholieken zouden een voorbeeld kunnen nemen aan Italianen”. Monic Slingerland merkt op: “Misschien zijn Nederlandse katholieken teveel beïnvloed door de geest van Calvijn, en leggen ze de regels en de praktijk te precies op elkaar”. In de bijdrage van Monic Slingerland wordt een strenge leer en praktijk gezien als typerend voor Calvijn en wordt een minder strikte toepassing van regels geassocieerd met de Italiaanse volksaard. Al met al zegt de bijdrage van Monic Slingerland veel over haar beeld van Calvijn en van de invloed van Calvijn op de gereformeerde traditie in Nederland. Het is de vraag of dat beeld overeen komt met de historische werkelijkheid en of men vermeend gedachtegoed van iemand zo maar mag transponeren naar een andere context. Mijn bijdrage gaat uit van een dubbele vraagstelling. Enerzijds stemt het door Monic Slingerland en vele anderen gebruikte beeld van Calvijn overeen met de werkelijkheid zoals wij die kunnen achterhalen uit de contemporaine bronnen? Anderzijds welke rol speelt Calvijn, of kan hij spelen in de oecumenische dialoog tussen de rooms-katholieke kerk en de ‘gereformeerde’ kerken? Het gaat om een inventarisatie van het katholieke onderzoek naar Calvijn en de doorwerking daarvan in het oecumenisch gesprek. Dat alles tegen de achtergrond van de viering van de 500 ste geboortedag van Calvijn, waarvan ik hoop dat één van de resultaten een grote hoeveelheid nieuwe publicaties zal zijn (ook van katholieke zijde) die ons inzicht in de persoon en het werk van Calvijn verdiept en die vruchtbaar zal zijn op de weg naar de eenheid tussen de kerken. Dr. Dick Akerboom is universitair docent aan de Universiteit van Tilburg en bestuurslid van de Katholieke Vereniging voor Oecumene.