SAMENGEROEPEN OM VREDESTICHTERS TE ZIJN XX geval van christelijke leiders – tevens de geloofwaardigheid van het Evangelie aan. Ondanks deze restricties is de traditie van 'rechtvaardige oorlog’ voor vredeskerken, en ook voor een groot deel van de Doopsgezinden, toch onverteerbaar, wellicht behalve om principiële redenen ook omdat de effectiviteit van de geweld begrenzende werking ervan niet goed aantoonbaar is. Gegeven dit verschil in tradities, willen wij toch graag opmerken dat juist de 'rechtvaardige oorlog’ een criterium bevat dat vreedzame middelen moeten zijn uitgeput voordat oorlog is toegestaan. Maar dan moeten die middelen er wel zijn! En dus worden we – paradoxaal – juist door de ‘rechtvaardige oorlog’ traditie verwezen naar de maximalisering en optimalisering van geweldloze conflicthantering. Zo kijkt de RK Kerk naar diverse vredespraktijken als complementair en niet per se (maar wel soms) strijdig. Mensen moeten het recht hebben om dienst te weigeren, zei Vaticanum II reeds. Actieve geweldloosheid gaat verder dan dat: het is ook een vredesstrategie, zegt paus Franciscus. Alleen in het uiterste geval kan, als aanvulling hierop, geweldgebruik door staten in een verdedigingsoorlog – binnen de grenzen van recht en moraal- aanvaardbaar zijn. Dus niet als uitgangspunt of startpunt van een christelijke vredesmoraal, maar slechts als hoge uitzondering. Precies dit vertolkt ook het document inzake de Rooms Katholieke positie. Blijft echter staan, dat ook de RK Kerk de geweldloosheid van Christus wil doen navolgen, en ook hierin van de Historische Vredeskerken kan leren. Oorlogen hoeven door kerken niet bevorderd te worden, maar actieve geweldloosheid wel. I. Geweldloze staten? Uiteindelijk staat hier weer de vraag op de dialoogagenda: kunnen er in complete continenten, ja op wereldschaal, staten bestaan die geen zwaardmacht hebben (zoals in Costa Rica), of alleen politie? Wat is de toekomst van de staat? Dat is een vraag die sinds de publicatie van ‘De zondeval van het Christendom’ van de Remonstrants theoloog G.J. Heering in 1928 nooit weg is geweest en ook nu weer
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=