SAMENGEROEPEN OM VREDESTICHTERS TE ZIJN ALS INTERKERKELIJK DOCUMENT XIX aangeduid. Het doel van deze traditie, katholiek verstaan, is niet om alle oorlogen te legitimeren, maar juist om morele criteria aan te kunnen leggen in geval van een naderende of actuele oorlog. De huidige katholieke variant van deze traditie van ‘rechtvaardige oorlog’ is heel restrictief; ze is beperkt tot rechtmatige verdediging volgens artikel 51 van het Handvest van de VN, naleving van Verdrag inzake de voorkoming en bestraffing van genocide (1948) en de Responsibility to Protect (R2P). Deze strikte variant van de ‘rechtvaardige oorlog’ leidt bijvoorbeeld tot afwijzing van de totale oorlog – dat wil zeggen: zonder onderscheid tussen combattanten en non combattanten, naast afwijzing van de absolute oorlog – die als doel en zelfs waarde op zich wordt beschouwd, in plaats van slechts middel – alsmede afwijzing van de Supreme Emergency Exemtion – het recht om in een overlevingscrisis van de politieke instituties het recht en de ethiek tijdelijk buiten spel te zetten – die in zelfs in de hedendaagse als progressief geldende liberale ethiek van Michael Walzer en die van John Rawls wel aanvaard wordt. Daarnaast heeft de huidige Rooms Katholieke variant van de ‘rechtvaardige oorlog ’ mogelijk nut bij het formuleren van restricties voor wapentechnieken en wapengebruik, met name door het principe van proportionaliteit, het principe van het dubbel effect en het non-combattantenbeginsel. H. Van rechtvaardige oorlog naar rechtvaardige vrede Voorlopig blijft de vraag staan of voor de erkenning van deze beginselen voor normering van conflictescalatie wel het begrip ‘rechtvaardige oorlog’ nodig is. Steeds meer doet de notie van ‘rechtvaardige vrede’ opgeld; daarin ligt het accent op conflictpreventie, verzoening en vredesopbouw, terwijl de mogelijke conflictescalatie (waartoe de ‘rechtvaardige oorlog’ zich beperkt) hierin slechts ten hoogste een paragraaf is. Het beroep op de ‘rechtvaardige oorlog’ wordt daarenboven nog gecompliceerder wanneer dit komt uit de mond of pen van religieuze leiders: een religieus gelegitimeerde ‘rechtvaardige oorlog’ verandert immers in een godsdienstoorlog, laat het conflict daardoor escaleren en verstarren, en tast – in het
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=