Samengeroepen om vredestichters te zijn

GEMEENSCHAPPELIJKE BESCHOUWING VAN DE GESCHIEDENIS 29 VERVOLGING EN MARTELAARSCHAP 45 Gezien de wijze waarop rechtszaken en straffen in die tijd behandeld werden, was vervolging en martelaarschap een van de gevolgen van de verdeeldheid onder de christenen in de zestiende en zeventiende eeuw.19 Gezien de nauwe relaties tussen godsdienst en samenleving droeg de vaststelling, bij de Vrede van Augsburg in 1555, van het beginsel cuius regio, eius religio (de godsdienst van de vorst moet de officiële godsdienst zijn van een gebied of staat) bij tot de reeds sterk negatieve gevoelens onder de gescheiden christenen. Daarmee werd een type van samenleving ingevoerd waar een bepaalde christelijke belijdenis (katholiek, luthers, en later gereformeerd) de officiële godsdienst werd van een bepaald territorium. Dit type samenleving, de zogeheten confessionele staat, werd gekenmerkt door onverdraagzaamheid jegens mensen van andere christelijke confessies. Vanwege deze speciale en bijzondere politieke situatie werd martelaarschap een gemeenschappelijk gebeuren voor christenen van alle confessies, katholieken, Lutheranen, hervormden, anglicanen of dopers. 46 De dopers hadden in deze tijd veel te doorstaan, zowel in protestantse als in katholieke staten. Veel regeringen duldden geen dissidenten van de Radicale Reformatie, waaronder ook de vredelievende dopers. Naar de laatste schattingen werden in de loop van de zestiende eeuw ongeveer 5.000 mensen ter dood gebracht omwille van hun geloofsovertuiging. Daaronder waren tussen de 2.000 en 2.500 doperse mannen en vrouwen, de Hutterian Brethren (Rifton, NY: Plough Publishing, 1987); en in Thieleman J. van Braght, Het Bloedig Tooneel of Martelaersspiegel der Doops -gesinde of weereloose Christenen. 2 delen Amsterdam 1685 (facsimileherdruk met inleiding van S.L. Verheus Amsterdam, 1984). 19 Brad S. Gregory, Salvation at Stake. Christian Martyrdom in Early Modern Europe (Cambridge/London: Harvard University 1999) speciaal hoofdstuk 6 over wederdopers en martelaarschap en hoofdstuk 7 over katholieken en martelaarschap.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=