SAMENGEROEPEN OM VREDESTICHTERS TE ZIJN 18 verenigde christenheid (christianitas) dat zijn hoogtepunt had bereikt in de tijd van de kruisvaarten, brokkelde af. Het proces van afbrokkeling was al bevorderd door de gebeurtenissen van de veertiende en vijftiende eeuw. In die tijd was er de zogeheten Babylonische Gevangenschap van het pausschap (1309-1377), toen de pausen hun vaste verblijfplaats hadden te Avignon (in Zuidoost-Frankrijk). Daarop volgde het zogeheten Grote Westerse Schisma (1378-1417), toen het pauselijk ambt werd opgeeist door twee of zelfs drie rivaliserende pausen. 32 In dezelfde tijd maakte een verdeeld Europa zeer grote maatschappelijke en economische veranderingen door. De zestiende eeuw was een tijd van enorme bevolkingsgroei. Historici schatten dat de Europese bevolking van 55 miljoen in 1450 groeide tot 100 miljoen in 1650. Deze groei trad natuurlijk vooral op in stedelijke nederzettingen, alhoewel de meerderheid van de bevolking nog in landelijke gebieden woonde. De bevolkingsgroei ging ook vergezeld van economische groei, welke in hoofdzaak aan de klassen van de stedelijke middenstand ten goede kwam. Vooral aan hen zijn de kerkelijke ontwikkelingen in de zestiende eeuw, zowel in de Reformatie als bij de katholieke vernieuwing , te danken. Maar de economische groei ging tegelijk gepaard met een groeiende kloof tussen rijken en armen, met name in de steden, maar ook in landelijke gebieden. Maatschappelijke onrust en oproer werden een vertrouwd verschijnsel in de stedelijke samenleving, net zoals boerenopstanden in dorpen op het platteland. Tot op zekere hoogte droeg deze sociale onrust bij aan de voedingsbodem van de Radicale Reformatie.11 11 De term ‘Radicale Reformatie’ werd geïntroduceerd door de historicus George Huntston Williams in zijn bekende boek met dezelfde titel , The Radical Reformation, 3de editie (Kirksville: Sixteenth Century Journal Publishers, 1992). Onder ‘Radicale Reformati e’ verstaan we de zestiende-eeuwse beweging die niet alleen in verzet kwam tegen de Katholieke Kerk van die tijd,
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=