SAMENGEROEPEN OM VREDESTICHTERS TE ZIJN 144 regime te vestigen. Ze was bereid Caesar te geven van wat caesar is (namelijk belastinggeld). Navolging van Christus brengt wel degelijk met zich mee dat men verantwoordelijkheid voor anderen hoger stelt dan de eigen persoonlijke identiteit of de integriteit van het waardensysteem. De liefde tot God en de naaste zoals verstaan in het evangelie veronderstellen weliswaar de eigenliefde, maar overstijgen deze. Dit kan op het gebied van oorlog en vrede opmerkelijke consequenties hebben. Zo heeft de pacifist Dietrich Bonhoeffer meegedaan met een aanslag op Hitler, die hij als niet legitieme overheid beschouwde. Het meewerken aan een aanslag is geen inconsistentie voor wie de eigen verantwoordelijkheid ziet voortvloeien uit gezindheid en daarbinnen de ander vooropstelt in het eigen handelen. Verantwoordelijkheid is krachtens de condition humaine bovendien volgens Bonhoeffer inherent situationeel; de situatie kan vereisen dat men schuld op zich neemt in een zondige situatie waarin geen schone handen mogelijk zijn. Navolging van Christus daagt in onze tijd in elk geval uit tot actieve participatie en meer in het bijzonder tot actieve geweldloosheid ook in het publieke en politieke domein. De beweging voor geweldloosheid – met als bekende voorloper Mohandas Gandhi – vertegenwoordigt de vijfde variant van pacifisme. Door de centrale plaats van dienstweigering in het pacifisme heeft het pacifisme in delen van de publieke opinie een imago verkregen van vooral uitdragen wat men niet wil, van militaire onthouding. Een deel van de beweging voor geweldloosheid ziet zichzelf als daarmee in contrast en typeert zichzelf daarom niet graag als vijfde pacifistische variant, omdat het liever benadrukt wat men wel kan en moet doen.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=