EEN EXEMPLARISCHE DIALOOG 137 vredespraktijken die hierop gebaseerd zijn kunnen twee grondvormen aannemen: ze kunnen allereerst ‘slechts’ teken-stellend zijn – dus verwijzen naar de vrede die Christus realiseert – en ze kunnen, ten tweede, pogingen zijn om dit heil daadwerkelijk te realiseren en deels af te dwingen te midden van de weerbarstige en ambigue loop van de wereldgeschiedenis. Zowel de pogingen om zulk een duizendjarig Rijk door christenen te doen vestigen als de bestrijding daarvan zijn getekend door militarisering van conflicten, excessieve wreedheden en folteringen van weerszijden. Chiliasme kan dus in de praktijk variëren van geweldloos tot gewelddadig handelen; dat is afhankelijk van het antwoord op de vraag welke betekenis aan het eigen handelen wordt toegekend. Het is met name op de wederkerig gewelddadige subvariant uit de zestiende eeuwse praktijken dat de schuldbelijdenis in Samen geroepen om vredestichters te zijn betrekking heeft. In onze tijd is een praktijk die hieraan verwant is het streven om een Islamitisch kalifaat te vestigen. In het zelfverstaan van de betreffende stroming in de Islam werken de gelovigen dan mee aan de vestiging van de heerschappij van God/Allah. De verwantschap schuilt in de historisering van het begrip Rijk Gods (heerschappij van God) dat ook in het christendom een centrale rol in neemt . Het chiliasme blijkt hier een legitimering te bieden voor apocalyptisch vals spelen: terwijl in authentiek religieuze varianten van apocalyptiek de vraag naar Gods openbaring en Zijn heilsgave centraal staat, wordt bij IS de apocalyptiek gereduceerd tot louter instrument voor legitimering van de eigen macht. God verdwijnt achter de volmacht die Hij aan de theocratische machthebbers zou hebben verstrekt. Die instrumentalisering is daarmee in feite een vorm van secularisatie van de heilsverwachting en berust dus op apocalyptisch vals spelen. De positieve kracht van apocalyptiek blijkt daarentegen juist in teken-stellend handelen met het oog op vrede. Het begrip ´teken´ verwijst naar vrede als gave Gods, en dus als iets wat men niet kan of mag forceren in wereldhistorische verhoudingen. Niet de control of power domineert, maar de receptiviteit voor de genade Gods. Het
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=