Overeen 2003 7

1 Overeen, nr. 7, mei 2003 katholieke vereniging voor oecumene athanasius en willibrord in het noordwesten van Roemenië, waar de Grieks-katholieke Kerk gezeteld is en waar de scheidslijnen tussen de kerken vaak parallel lopen aan de scheidslijnen tussen etnische Hongaren, Duitsers en Roemenen. Onenigheid over het verleden en over kerkelijke eigendommen verziekt de orthodox/grieks-katholieke relatie. Met het buitenland heeft de Roemeens- orthodoxe Kerk vanouds goede contac- ten, zoals met de Anglicaanse Kerk, de Oud-katholieke Kerk en ook het Vaticaan. Er leeft een oprechte oecumenische geest in de Orthodoxe Kerk. De Orthodoxe Kerk reageert gebeten op een fenomeen dat op grond van de godsdienstvrij- heid nieuw is: de ‘sekten’; evange- licale groepen, bewegingen die een Indiase leer aanhangen, maar ook Mormonen en Jehova’s Getuigen. Zelfs de Grieks-katho- lieke Kerk wordt door sommige orthodoxen van proselitisme beschuldigd. De dominante plaats die de Orthodoxe Kerk zichzelf op historische gronden toekent (en feitelijk vaak heeft) ten opzichte van de andere historische kerken van Roemenië, ontmoet weerstand bij die kerken. Een belangrijke stroming binnen de Ortho- doxe Kerk treedt de veranderde situatie voortvarend, hoewel defensief tegemoet. Religieuze opleving en een zeker orthodox ‘fundamentalisme’ gaan er hand in hand en men heeft daar weinig sympathie voor de oecumenische lijn van de orthodoxe hiërachie. Nieuwe uitdagingen Het christendom van Roemenië staat voor de uitdaging kerk en godsdienst vorm te geven binnen een geseculariseerde sa- menleving. Hoe graag men ook westers is, en daarom halsreikend uitziet naar de toetreding tot de EU in 2007, de kerken maken voorbe- houd ten opzichte van ‘westerse’ wetge- ving in de EU rond euthanasie, abortus en homoseksualiteit. Die wetgeving kan rekenen op felle kritiek. Westerse gericht- heid én traditionalisme komen in de Roemeense orthodoxie samen. De toekomst zal uitmaken of de kerk deze krachten creatief weet samen te ballen om de uitdagingen aan te gaan. Leo van Leijsen Stafmedewerker Oosterse Kerken De Zondag voor de Oosterse Kerken brengt op 17 en 18 mei de kerken van Roemenië onder de aandacht. Na 51 jaar communisme maakte in december 1989 een korte, bloedige revolutie een einde aan jaren van staatsatheïsme. De Roemeense dictator Ceausescu werd verjaagd. Op de valreep van de jaren ’90 werd zo de deur opengezet naar een nieuwe samenleving in Roemenië. In 1948 voerde de communistische over- heid het staatatheïsme in in het openbare leven. Naar de mate van de gevoelde bedreiging voor het regiem werden de kerken onderhanden genomen. Vele orthodoxen ondergingen dood of gevan- genschap, werden tegengewerkt, of uit hun geestelijk ambt of klooster gezet. De Grieks-katholieke Kerk, die - voortge- komen uit de autochtone orthodoxie (1699) - op Rome gericht was, werd zelfs opgeheven. Toch had de Orthodoxe Kerk een bewegingsvrijheid die elders in het oostblok afwezig was. Dat had ze te danken aan de compromissen die ze onder druk met de machthebbers had gesloten. Andere kerken voelden zich door deze compromissen benadeeld. De eerste jaren na 1989 lieten een grote toeloop zien op de kerk, zodat men van een ‘hype’ kon spreken. Ook nu nog is er een religieuze opleving. Er zijn veel nieuwe kerken en kloosters gebouwd. Er staat een groot (prestige)object voor Boekarest op stapel: een nieuwe orthodoxe kathedraal van immense afmetingen. Er is ook een religieuze vernieuwing bij gewone gelovi- gen en in het hernieuwde monnikenleven. Onderlinge verhoudingen Zowel de Roemeens-orthodoxe Kerk als de andere kerken staan voor enkele be- langrijke uitdagingen. Een zware erfenis van de communistische tijd is een verkreu- kelde binnenlandse oecumene, met name Meer informatie over de Zondag voor de Oosterse Kerken op www.oecumene.nl . U kunt voor de Zondag voor de Oosterse Kerken 17-18 mei liturgisch materiaal, posters en ge- bedsprentjes bestellen. Wij bevelen de collecte voor het werk voor de oosterse kerken van harte bij u aan. Uw bijdrage kunt u overmaken op giro 1087628 van de Katholieke Vereniging voor Oe- cumene in ’s-Hertogenbosch o.v.v. ‘Zondag voor de Oosterse Kerken’. Als u het oecumenische project in Roemenië wilt ondersteunen (zie p. 8), dan graag uw gift op hetzelfde girorekeningnum- mer o.v.v. ‘oecumenisch project Roemenië’. Inte- resse in een lezing over de kerken in Roemenië? Neem contact op met de stafmedewerker oos- terse kerken van de vereniging, Leo van Leijsen. Kerken in Roemenië Zondag voor de Oosterse Kerken 2003