maart 2022 5 • Daarbij wordt de Koptisch Orthodoxe Kerk verwoest. Nederlandse kruisvaarders nemen volgens lokale verhalen de kerkklok van Damietta mee en plaatsen die in de St. Bavo in Haarlem. Of dit verhaal door historici bevestigd kan worden weet ik niet. Franciscus van Assisi komt met de Kruisvaarders mee. Bekend is dat hij Sultan Al-Kamil op een hoffelijke manier tot het Christendom probeerde te bekeren. Daarmee gaf hij een volstrekt ander beeld van God dan de militaire Kruisvaarders. Hoe Franciscus tegen de Kopten aankeek is mij niet bekend. Zijn komst naar Egypte was in ieder geval niet het begin van theologische gesprekken tussen Rome en Alexandrië. Dit kwam pas op het Concilie van Florence (1431-1449) waar onderhandeld werd over eenheid met verschillende Oosters en Oriëntaals Orthodoxe Kerken. De Koptische gedelegeerden werden van de wenselijkheid van eenheid met Rome overtuigd maar kregen hiervoor geen steun in eigen land. Dit scenario herhaalde zich in 1560 en 1582. Paus Urbanus VIII (1623-1644) stuurde voor het eerst katholieke missionarissen, vooral franciscanen, naar Egypte. De relaties tussen deze missionarissen en Kopten begonnen slecht. De kapucijner priester Agathangelo ging eerst naar Egypte en daarna naar Ethiopië waar hij in opdracht van de Ethiopische keizer werd opgehangen. Het ging niet alleen meer om theologische verschillen maar ook om de wens onafhankelijk te blijven van de opkomende Europese politieke machten. De jezuïeten kwamen in 1675. In 1713 was de Koptische Kerk voor korte tijd met Rome geünieerd maar dit duurde niet lang. In 1741 ging de Koptisch-Orthodoxe bisschop Athanasius van Jerusalem over naar de Rooms-Katholieke Kerk. In 1781 werd hij door Paus Benedictus XIV (1740-1758) benoemd tot Apostolisch Vicaris voor de ongeveer 2000 Egyptische Koptische Katholieken. Hiermee ontstond naast de Koptisch Orthodoxe Kerk een kleine Koptisch Katholieke zusterkerk. Paus Leo XII (1823-1829) creëerde in 1824 het Patriarchaat van Alexandrië. Dit was tot 1895 titulair. De katholieken mochten vanaf 1829 hun eigen kerken bouwen. Katholiek patriarchaat In 1762 werd het Apostolisch Vicariaat van Aleppo opgericht waaronder ook Egypte ressorteerde. Het duurde tot 1839 voordat het Apostolisch Vicariaat van Egypte en Arabië ontstond. In 1851 werd dit het Vicariaat van Egypte. Onder zijn jurisdictie vallen wat wij in Egypte de Latijnse katholieken noemen: franciscanen, jezuïeten, dominicanen en combonis die missionair werkzaam zijn en werken met niet-Egyptische katholieken zoals Europeanen en Afrikanen. Deze congregaties zijn ook actief in wetenschappelijk werk, dialoog met de Islam en de opvang van vluchtelingen. Het katholieke patriarchaat werd in 1895 functioneel met de benoeming van bisschop Kyrillos Makarios als patriarchiaal vicaris en in 1899 als patriarch. Deze trad terug in 1908 waarna deze positie vacant bleef tot 1947. Het bestuur van de Koptisch Katholieke kerk was tot dat moment in de handen van een Apostolisch administrator. Het hoofd van de Katholieke Kerk in Egypte wordt, net als bij de orthodoxen, de patriarch van Alexandrië genoemd, een millennia oude titel, maar hij is gevestigd in Cairo. De patriarch staat aan het hoofd van acht diocesane bisschoppen, Alexandrië, Giza, Cairo, Ismaïlia, Minya, Abu Qurqas, Assiut, Sohag en Luxor. De kerk heeft geen kloosters maar wel drie congregaties voor vrouwen, Zusters van het Heilig Hart, de Koptische zusters van Jezus en Maria, de Kleine Zusters van Jezus. De kerk is bijzonder actief in het onderwijs. Er zijn 171 scholen waarvan velen afhankelijk zijn van religieuze orders die ook door vele niet-katholieken, inclusief, moslims worden bezocht omdat zij bekend staan voor hun uitstekende onderwijs. Veertig van deze scholen behoren tot de Vereniging van Opper Egypte waar de bevolking over het algemeen veel armer is. De kerk heeft ook ziekenhuizen, klinieken, weeshuizen en is actief in pastoraal werk voor jongeren. Actuele situatie De Constitutionele Vergadering, die uit 50 leden bestaat, telt sinds 2014 ook twee katholieken leden. De Koptisch-Katholieke Kerk speelt een belangrijke rol in de dialoog tussen de Azhar, een van de belangrijkste instituten in de Moslimwereld en het Vaticaan. Paus Johannes Paulus II en Paus Franciscus werden in de jaren 2000 en 2017 groots ontvangen. Natuurlijk gaf dat de lokale kerk een stevige steun in haar dialoog met andere kerken en de overheid in Egypte. De Koptisch-Orthodoxe Kerk en Egyptische overheid waren zeer verguld met de aanbeveling van paus Franciscus aan katholieken om de pelgrimsplaatsen van de Heilige Familie in Egypte te bezoeken. De Kerk zoekt op dit moment steun voor een vertaalproject van Vaticaanse documenten in het Arabisch ten behoeve van de dialoog met de Islam. Er zijn ook tal van individuele katholieken met programma’s die een grote invloed hebben zoals Vivian Labib Noeur’s Charisma Arts. Zo levert de kleine, doch invloedrijke koptisch-katholieke gemeenschap een belangrijke bijdrage aan de samenleving. £ Cornelis Hulsman (1955) is oprichter en eindredacteur van Arab-West Report in 1997. Uit hoofde van deze functie onderhoudt Hulsman goede contacten met de Koptisch Katholieke en andere kerken in Egypte. Koptisch-Katholieke Kerk van St-Markus in Ismailia (Egypte)
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=