Overeen 2016-37

1 • september 2016 Aangewezen op barmhartigheid Overwegingen bij Willibrordzondag 2016 door Marcel Sarot Inhoudsopgave september 2016 W at maakt medelijden zo troostrijk? Artsen zijn ex- perts, en staan vanwege hun kennis boven hun patiënten.Wie ech- ter sympathie toont, gaat niet boven maar naast de patiënt staan. In mede- lijden maak je duidelijk dat je kunt onderscheiden tussen de patiënt en diens kwaal of ziekte. Je laat zien dat je begrijpt wat de ziekte met hem of haar doet, en dat je vanuit dat bewust- zijn wilt helpen. Voor de patiënt is dat van groot belang. Juist op het mo- ment dat zijn kwaal of ziekte het hem moeilijk maakt de dingen te doen die hij het belangrijkst vindt in het leven, ga je naast hem staan en laat je raken door zijn probleem. Dat verandert zo van iets om je voor te schamen en om te verbergen, tot iets dat door andere mensen onder ogen gezien kan wor- den en positieve aandacht tot gevolg kan hebben. Het wordt getransfor- meerd van iets louter negatiefs en ver- nederends tot iets dat ook een positie- ve potentie heeft. ‘Liefdevolle aandacht’ Dit, zo zou ik willen stellen, is de kern van barmhartigheid. Wie barm- hartig is, leeft zich in in de ander, laat zich raken door haar leed, en handelt pas dan. Het is een van de dingen die steeds weer opvalt in het handelen van Jezus: Hij handelt vanuit een innerlijke bewogenheid. Wij zien dat bijvoorbeeld in het verhaal van de rijke jongeling. Deze was zo gehecht aan zijn vele bezittingen, dat hij het niet op kon brengen ze te verkopen en de opbrengst aan de armen te geven. Toch schrijft Marcus (10:21) dat Jezus hem liefdevol aanzag, en Paus Franciscus beklemtoont dat het hier ging om een een ‘diepe, liefde- volle aandacht’ ( Evangelii gaudium 269). Verschillende malen wordt van Jezus gezegd dat Hij met ontferming bewogen werd, voordat Hij een gene- zing verrichtte (Matt. 14:14), voordat Hij voor de schare brood en vissen vermenigvuldigde (Matt. 15:32, Mar- cus 6:34, 8:2), of voordat Hij een zoon uit de doden opwekte (Lucas 7:13). Het mooiste voorbeeld is mis- schien wel dat van de opwekking van Lazarus. Die moet een onuitwisbare indruk op de leerlingen hebben gemaakt. Toch schrijft Johannes (11:35) dat ‘Jezus weende’ aan het graf van Lazarus. Dit detail was voor Jezus’ volgelingen kennelijk zo in- drukwekkend, dat zelfs de daarop- volgende opwekking uit de doden de herinnering eraan niet uitwiste. Emotie? Als Jezus met ontferming bewogen n Pag. 1-2 ‘Gezicht geven aan Barmhartigheid’ is het motto van Willibrordzondag 2016. Marcel Sarot legt uit wat barmhartigheid in essentie betekent en waarom we daarop aangewezen zijn. n Pag. 3 Patrick Chatelion Counet licht de artistieke en existentiële ach- tergronden toe van het schilderij ‘De barmhartige Samaritaan’ van Vincent van Gogh. n Pag. 4 Herman Selderhuis publiceerde onlangs een biografie van Luther. Hier legt hij beknopt uit wat Luther onder barmhartigheid ver- stond en waarom barmhartigheid een kernwaarde van zijn theolo- gie is. n Pag. 5 Leo van Leijsen legt de opvatting van barmhartigheid bij Johannes van Apamea uit. Gods barmhar- tigheid is groter dan ons verstand kan bevatten. Velen in de Oosterse kerken hebben daarvan moedig getuigenis afgelegd. n Pag. 6 De abdij van Berne biedt onder- dak aan vluchtelingen uit Syrië en Eritrea. Abt Denis Hendricks ver- telt wat barmhartigheid in het concrete leven betekent. Barmhartigheid is ja-zeggen op uitdagingen die ongevraagd op je weg komen. n Pag. 7 In januari 2017 gaat op kasteel Hernen weer een nieuwe ronde van het leerhuis Didaskalíon van start. Thema: ‘Geloven in context. Inspiratie van toen voor nu’. n Pag. 8 Op 4 november 2016 vindt in de Abdijhof Mariënkroon de jaarver- gadering plaats. De ALV is in de ochtend. ’s Middags spreekt dr. Jelle Creemers over de internatio- nale dialoog tussen katholieken, pentecostals en evangelicals. Waarom nemen alternatieve geneeswijzen zo’n hoge vlucht in een tijd- perk waarin de reguliere geneeskunde meer kan dan ooit tevoren? Als ik spreek met mensen die hun toevlucht nemen tot dergelijke geneeswij- zen, dan valt mij steeds weer op dat zij beklemtonen hoeveel aandacht homeopaten en anderen hebben voor de hele persoon , en hoe zij zich meer serieus genomen voelen door de alternatieve therapeut dan door de reguliere arts, die het probleem te lijf wilde met pillen of met een operatie. Kennelijk willen mensen niet alleen zo efficiënt mogelijk van hun problemen afgeholpen worden, maar zijn zij ook op zoek naar aan- dacht, naar sympathie , mede-lijden.