Overeen 2016-36

7 • april 2016 opgeroepen om ‘waar dat mogelijk en nodig is’ samen getuigenis te geven van het christelijk geloof. ‘Ons chris- telijk geweten en pastorale verant- woordelijkheid nopen ons om niet passief te blijven ten overstaan van uitdagingen die om een gezamenlijk antwoord vragen’, aldus de verkla- ring. Kritiek De tijd zal uitwijzen of deze ontmoe- ting tussen paus en patriarch op Cuba inderdaad van zo’n grote betekenis is geweest. Van verschillende kanten klinkt intussen kritiek. Vanuit inter- nationaal politiek perspectief wordt vooral gekeken wie er voordeel van deze ontmoeting kunnen hebben. Zonder de zegen van president Poetin zou deze ontmoeting niet mogelijk geweest zijn. De positie van de Russische patriarch in de Orthodoxie wordt er door versterkt, maar ook de buitenlandse belangen en strategie van Rusland zijn ermee gediend. In het Midden-Oosten heeft Rusland militair en politiek het initiatief naar zich toegetrokken. Weliswaar hebben beide kerkleiders samen opgeroepen tot het beëindigen van het geweld en het aangaan van een dialoog, maar iedere kritiek op de Russische bom- bardementen op Syrië waarvan de burgerbevolking het slachtoffer is, ontbreekt. Vooral de passages over Oekraïne lig- gen gevoelig. Vanuit de Grieks-katho- lieke Kerk in Oekraïne is met bitter- heid en teleurstelling op de verkla- ring gereageerd. De Groot-Aartsbis- schop Svjatoslav Sjevtsjoek van Kiev- Galicië gaf op 14 februari in een uit- gebreid interview zijn visie op de ont- moeting. Hij spreekt met respect over de instelling en moed van paus Franciscus voor wie deze bijeenkomst op de eerste plaats een ‘geestelijk gebeuren’ was dat katholieken en orthodoxen verbindt. Ten aanzien van de Russische patriarch Kyrill overheerst wantrouwen. Bij de patriarch was volgens aartsbisschop Sjevtsjoek van een geestelijke bezie- ling of theologie niets te merken. Op Cuba kwamen twee parallelle werel- den bijeen die elkaar nooit zullen raken. Van een echte ontmoeting was geen sprake. Wat de Oekraïense aarts- bisschop met name steekt is dat in de verklaring zonder overleg of ruggen- spraak over Oekraïne wordt gespro- ken. Fijntjes merkt hij op dat hij zelf lid is van de Pauselijke Raad voor de Eenheid die de ont- moeting mede heeft voorbereid, maar vooraf niet is geraad- pleegd. Aartsbisschop Sjev- tsjoek stelt dat de Russisch-orthodoxe Kerk partij is in de oorlog In Oekraïne en openlijk de Russische agressie tegen Oekra- ïne en de bezetting van de Krim heeft gesteund (zoals overi- gens ook de Rus- sische bombarde- menten op Syrië). In de gemeenschappelij- ke verklaring wordt niet gesproken over de agressie te- gen Oekraïne doch slechts over ‘con- flict’ en ‘vijandigheid’. Door deze weergave van zaken, zo stelt de aarts- bisschop in het interview, komt het ‘dat velen in Oekraïne zich verraden voelen, teleurgesteld zijn over de halve waarheden in de gemeenschap- pelijke verklaring en deze zien als een indirecte steun voor de agressie van Rusland tegen Oekraïne’. De Russische reactie op de kritiek van aartsbisschop Sjevtsjoek liet niet lang op zich wachten. Metropoliek Hila- rion, één van de architecten van de ontmoeting op Cuba, nam via het nieuwsagentschap Interfax afstand van de uitlatingen van de Oekraïense aartsbisschop: ‘Deze reactie is erg negatief en beledigend, niet alleen voor ons, maar ook voor de paus. Deze stellingname laat zien dat er in de positie van het bestuur van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk nog niets is veranderd. Ze zijn er nog niet aan toe om acht te slaan op de stem niet alleen van onze patriarch, maar ook van de paus.’ Teken van hoop Oecumene staat altijd in een concre- te context. Het lijdt geen twijfel dat ontmoetingen zoals deze tussen paus en patriarch op Cuba goed gevolgd worden door de internatio- nale politiek. De vraag is of de lei- ders van de kerken afzonderlijk en gezamenlijk zoveel gezag en invloed hebben dat hun optreden van wezenlijke invloed is op de ontwik- kelingen. Of, dat omgekeerd ande- ren achter hun rug de regie voeren. De noodsituatie in Syrië en Irak en de oplopende spanningen in de wereld hebben paus en patriarch – voor buitenstaanders volledig on- verwacht – bij elkaar gebracht. Hun ontmoeting en gemeenschap- pelijke verklaring, gericht op het herstel van gemeenschap en het bevorderen van de vrede, is een belangrijk teken van hoop. £ den voor de jaarexamens. En ze le- ven‚ full house’. De keuken als ge- meenschappelijke ruimte, alle kamers vol met bedden. De bisschop laat het eten kopen, samen koken ze. En stu- deren dat de stukken eraf vliegen. En vooral, bij deze huizen: in veilige zo- nes van Kirkuk. En bij elkaar in de buurt. £ Alle financiële hulp is welkom om dit langdurige project van mgr. Thomas Mirkis vol te houden. Bijvoorbeeld via adoptie van studenten. Zr. Yosé Höhne reisde vanaf 2003 re- gelmatig naar Irak. In 2014 en 2015 verbleef ze langere tijd in Kirkuk waar ze te gast was bij de aartsbisschop van Kirkuk, mgr. Thomas Mirkis o.p. Vervolg pagina 3