Overeen 2014-32

7 • april 2014 Het Evangelie lezen met de Vroege Kerk door Leo van Leijsen De Katholieke Vereniging voor Oecumene organiseert sinds 2006 samen met de Protestantse Gemeente van ’s-Hertogenbosch het Be- t Dra- sha- -Oosters christelijk Leerhuis. In 2010 richtte de Katholieke Vereniging samen met de A.A. Brediusstichting tevens het leer- huis Didaskalíon te Hernen op. Wat is hieraan inspirerend? Het leerhuis wordt in 2014 financieel gesteund door de commissie Projecten in Nederland van de Nederlandse religieuzen V oor onze leerhuizen zijn de oude, met name oosterse, tek- sten van het christendom ge- meenschappelijk erfgoed van alle christelijke kerken van Oost enWest, orthodox, katholiek en protestant, variërend van PKN tot evangelicals, baptisten en pinksterchristenen. Inspiratie Behalve rond de bijbel, boek van álle christenen, kan men ook oecume- nisch samenkomen rond de ge- meenschappelijke oudste tradities van de Vroege Kerk. Deze tradities vat men wel samen als ‘de kerkva- ders’. Voor katholieken reiken de kerkvaders tot de 8 e eeuw, voor orthodoxen zijn alle grote mannen en vrouwen tot op heden die het orthodoxe geloof ongeschonden doorgaven, kerkvaders. Voor beiden zijn de kerkvaders gezaghebbend. Voor protestanten hebben ‘kerkva- ders’ ook gezag, zij het grofweg voor zover zij het getuigenis van de bijbel verwoorden. Het was boeiend te zien hoe tijdens Be- t Dra- sha- 2013 onze doopsgezinde deelnemers een van de lijvige boeken van hun zes- tiende-eeuwse stichter, Menno Simons, meenamen, waarin hij al die oude kerkvaders uitgebreid behan- delde die wij ook kenden van ons leerhuis! Mét de verschillen in ieders aanvoe- len van de kerkvaders, zoeken allen in onze leerhuizen vooral: geloofsin- spiratie! In ‘dialoog’ met de kerkva- ders. De tradities van de oosterse kerken zijn daarbij erg inspirerend. Ze zijn als ‘migrantenkerken’ naar hier gekomen en brengen onverwacht dynamiek in het tanende westerse christendom van Nederland. De toe- standen in Syrië en Egypte raken de christenen daar zeer; er wordt voor ze gebeden in onze kerken, maar wat weten we van elkaars liturgie, tradities en geschriften? Vonk In onze readers is de bijbel sterk aanwezig. Aan alle ‘kerkvader’tek- sten gaat een Schrifttekst vooraf. De vroeg-christelijke traditie bestaat zelf grotendeels uit bijbeluitleg. Bij het oecumenisch lezen van kerkva- ders en oosterse auteurs, gaat het erom of de vonk overslaat. Dat vraagt een leren kennen, een zekere oefening. Vandaar: léér-huis! Want de wereld van de Vroege Kerk en het oosters christendom is niet de onze. Nieuwe inzichten Voor die oefening gaf de Wereldraad van Kerken afgelopen jaar een hand- zaam boekje uit, Reading the Gospels with the Early Church. A Guide (= De Evangelies lezen met de Vroege Kerk. Een gids), Tamara Grdzelidze (ed.), World Council of Churches Publi- cations, 2013. De wat manne- lijke benaming ‘kerkvaders’ heeft men vermeden – men spreekt over ‘Vroege Kerk’ –, om zo een zo groot mogelijk publiek te bereiken. Het boekje is oecumenisch opgezet en gemaakt door een werkgroep van protestanten, orthodoxen en katho- lieken. Het sluit aan bij onze leerhui- zen van de afgelopen jaren, maar biedt ook verrassend nieuwe inzich- ten. Daar laat met name Be- t Dra- sha- zich vanaf 2014 graag door inspire- ren. De voorgestelde meditatieve leeswijze is een nieuwe uitdaging voor haar. Lezen mét de Vroege Kerk De titel spreekt over ‘De Evangelies lezen mét de Vroege Kerk’. Een recent artikel van de Frans- Amerikaanse protestantse bijbelwe- tenschapper Daniel Patte sluit daar- bij aan. Patte pleit daarin sterk voor het lezen door westerlingen van de Griekse kerkvaders en oosters- orthodoxe theologen in hun Schriftuitleg. Zijn deze daarmee ‘exclusief gezaghebbend’ voor wes- terse bijbeluitleggers? Nee, aldus Patte, net zomin als orthodoxe theo- logen de westerse exegese als enig zaligmakend zouden moeten accep- teren. Hij legt mooi uit hoe bijbel lezen mét de Griekse kerkvaders en orthodoxe theologen uitermate vruchtbaar is. Patte creëert door zijn ‘lezen mét’ een open ruimte voor een verfrissende uitleg, zoals dat tevens te herkennen valt in de Wereldraad-publicatie. Zonder uitdrukkelijk te reflecteren over het gezag dat de Vroege Kerk heeft binnen de verschillende con- fessionele tradities, schijnen de con- touren ervan wel door bij onze ver- schillende deelnemers in de dialoog die we met elkaar hebben. Oecumenisch hieraan is dat we het gemeenschappelijke (en de verschil- len) leren kennen in met name ons lezen van de Bijbel, en dit mét het als gemeenschappelijk beschouwde erf- goed van de Vroege Kerk en de (oos- terse) kerkvaders. Niet alleen met elkaar, maar ook met hén vindt de dialoog plaats die ons leerhuis voor- staat, over tijdsgrenzen en (geografi- sche, culturele) afstand heen. De Vroege Kerk wordt in de ortho- doxe kerken sterk gekoesterd. Wij brengen altijd een oecumenisch bezoek aan een levende orthodoxe geloofsgemeenschap. Om in dialoog te ervaren dat het niet alleen om oude teksten gaat, maar om actuele mensen van vlees en bloed. Wilt u meer informatie over of deel- nemen aan het leerhuis? Neem dan contact op via secretariaat@oecume- ne.nl £