Overeen 2012-28

1 • april 2012 Inhoudsopgave april 2012 Met ‘Russisch-Orthodox’ wordt aller- eerst het patriarchaat Moskou be- doeld. Dat heeft gezag over de Orthodoxe Kerk in Rusland, maar tra- ditiegetrouw ook over die in landen van de vroegere Sovjet-Unie. Verder vallen vele parochies in de westerse emigratie eronder, in Nederland o.a. in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Nijmegen. Daarnaast zijn er Or- thodoxe Kerken die uit de Kerk van Rusland zijn voortgekomen, maar niet meer onder haar gezag vallen. Naast enkele ‘behoudende’ Ortho- doxe emigrantenkerken, betreft het hier in Nederland vooral het Rus- sisch-Orthodox Aartsbisdom van Pa- rijs, dat valt onder het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel. Het heeft parochies in Breda, Deventer en Sint-Hubert. Een traditie in omvorming: transfiguratie De subtitel ‘Een traditie in omvor- ming’ van ons motto heeft een dub- bele betekenis. We beginnen met de voornaamste. Omvorming is dan een transformatie op een diep niveau van het menselijke leven: geestelijke omvorming. Geestelijk is hier niet bedoeld als iets aparts ten opzichte van het lichamelijke, maar als ‘omge- vormd door de heilige Geest’. Die ‘geestelijke’ omvorming betreft de héle mens, dus ook in zijn lichame- lijkheid. We zien dat heel goed terug in de evangelieverhalen van Jezus’ Gedaanteverandering op de berg (de nabijbelse traditie noemt die berg ‘de Tabor’). Jezus’ gedaante wordt – met name in zijn lichaam – op een lich- tende wijze veranderd, ten overstaan van drie apostelen. In de bijbel wordt Jezus zelf getransfigureerd. In de late- re Griekse traditie, en daarmee ook die van Rusland, wordt het Trans- figuratieverhaal zo uitgelegd dat het eigenlijk de leerlingen zijn die wor- den omgevormd. Christenen zijn in navolging van de apostelen geroepen tot een zelfde ‘transfiguratie’, tot omvorming van hun hele leven in Gods licht. In de Orthodoxe Kerk, ook in die van Rusland, heeft de roe- ping van de transfiguratie van de mens altijd een belangrijke rol ge- speeld. Dat is de eerste betekenis van ‘Een traditie in omvorming’. Deze traditie baseert zich op het ada- gium van enkele Griekse kerkvaders: ‘God is mens geworden, opdat de mens goddelijk moge worden’. Deze ‘vergoddelijking’ roept wel eens mis- verstanden op, alsof zo aan de mens op onrechtmatige wijze een goddelij- ke status wordt toegekend. Zo’n aan- matiging is de kern van het zonde- valverhaal in Genesis. Maar de ‘ver- goddelijking’ uit de Orthodoxe tradi- tie gaat niet over de mens die zelf god wil zijn en de ware God van de troon wil stoten. Ze gaat over God die deze mens ondanks zijn afgekeerd- heid van God (Adams zonde) op Zíjn eigen wijze toch het goddelijke leven aanbiedt. Op dat aanbod moet je, vrij vertaald, als mens wél ingaan. Pag. 1-2 Russisch-orthodox – Een traditie in omvorming De zondag voor de Oosterse Kerken richt de focus op de omvormende kracht van het christelijk geloof. Pag. 3-4 Oecumene door orthodoxe ogen v. Theodoor van der Voort gaat in een interview in op de opstelling van de Russisch Orthodoxe Kerk ten aanzien van oecumene. Pag. 5 Oud-katholiek en Rooms- katholiek Peter-Ben Smit, oud-katho- lieke hoogleraar in Utrecht, brengt uitdagingen en mogelijkheden in kaart. Pag. 6 Afscheid mgr. Jan van Burgsteden als bisschop- referent voor oecumene Vertegenwoordigers van de Raad van Kerken en andere instellingen bedankten bis- schop Jan voor zijn inzet en betekenis voor de oecumene in Nederland. Pag. 7 Gebed, geloofsgesprek en naastenliefde centraal Mgr. dr. Hans van den Hende legt uit waaraan hij als bis- schop-referent voor oecume- ne prioriteit zal geven. Pag. 8 Berichten: serie icoon- kaarten omvorming, aan- kondiging studiedagen en vernieuwde website. ‘Russisch-Orthodox. Een traditie in omvorming’ is het motto van de Zondag voor de Oosterse Kerken op 6 mei 2012. Het bergt enkele betekenissen in zich. Wat is ‘Russisch-Orthodox’ en wat ‘omvorming’? Russisch- orthodox Een traditie in omvorming door Leo van Leijsen