Overeen 2008-20

2 • maart 2008 Zondag voor de oosterse kerken 2008 De Christenen van het Heilig Land - Leven tussen uitersten door Leo van Leijsen men onder andere een opvanghuis voor Philipijnse en Srilankese huis- houdelijke hulpen, die door hun Li- banese werkgevers zijn mishandeld en misbruikt. Steun De Palestijnen van Dbayeh zijn van oorsprong christenen van het Heilig Land. Ook zij leven tussen uitersten: tussen een Libanon dat hen niet echt wil én de onmogelijkheid terug te ke- ren naar hun eigen land of elders op de wereld een bestaan op te bouwen. De Zondag voor de Oosterse Kerken 2008 wil de presentie van de Kleine Zusters van Nazareth onder hen en de kleinschalige projecten in Dbayeh van harte steunen. U ook? U kunt uw bijdrage overmaken op girorekening 1087628 t.n.v. de Katholieke Vereni- ging voor Oecumene. Verdere informatie over het kamp Dbayeh vindt u op onze website: www.oecumene.nl , in een artikel van de zusters zelf ter plaatse en een geïl- lustreerd artikel van Jim Quilty, ‘Defi- ning Dbayeh’ (Lebanon’s refugee camps are under siege, but Dbayeh is different), uit: One (Official publica- tion of Catholic Near East Wel- fare Association), September 2007, pp 30- 37. De christenen van het Heilig Land vormen een minuscule minderheid. Net als in het begin van de beweging van Jezus en de apostelen. Maar daartussen liggen tweeduizend jaar waarin, zacht gezegd, veel gebeurd is. Kijken we hoe christenen er nu voor staan. D e christenen in Israël en de Palestijnse Gebieden vormen 2,5 tot 3% van de bevolking. Het is een bonte verzame- ling: oosters en westers, orthodox, ka- tholiek, protestants, messiasbelijdend- joods, Palestijns, Israëlisch, Armeens, Grieks, Russisch, Ethiopisch, Ameri- kaans, ‘autochtoon’ en ‘allochtoon’… - wat die laatste twee termen ook mo- gen betekenen in een gebied dat eeu- wenlang een kruispunt van wegen was en waar al bijna een eeuw een strijd tussen Arabieren en joden aan de gang is over het land. Deze christenen leven merendeels in een spanning van ver- schillende belangen en identiteiten, kortom ‘leven tussen uitersten’. Leven tussen uitersten De Nederlandse journaliste Els van Diggele, die in het kader van de Zon- dag voor de Oosterse Kerken voor de Katholieke Vereniging voor Oecumene een studiemiddag verzorgt (zie voor opgave, p. 8), schreef onlangs een boeiend boek, Heilige ruzies. Christe- nen in Israël (Amsterdam 2007). Zoals de titel al aangeeft, laat ze daarin zien dat de christenen zelf vol tegenstellin- gen en conflicten zijn. Ze beschrijft hoe de hedendaagse onderlinge pro- blemen teruggaan tot vóór het Israë- lisch-Arabische conflict, maar er on- losmakelijk mee verweven raakten. Ook uit andere literatuur is bekend dat christenen onderling ‘leven tussen ui- tersten’. Denken we aan de verdeling van het territorium van de H.Grafkerk in Jeruzalem die de verschillende ker- ken daar al eeuwen in een soort onder- linge concurrentiestrijd plaatst. Geluk- kig is er tegenwoordig tussen de ker- ken in het Heilig Land regelmatig oe- cumenisch contact. Maar het Grieks- orthodoxe patriarchaat van Jeruzalem bij voorbeeld is nog altijd beducht voor de aantrekkingskracht van ande- re kerken op zijn Palestijnse gelovigen. Overigens, die gelovigen van het Grieks-orthodoxe patriarchaat hebben een uitgesproken Arabische identiteit die in spanning staat met de hogere geestelijken die uit Griekenland ko- men. Hier speelt de grote tegenstelling door tussen Israël en de Palestijnen, zowel moslims als christenen. Christenen onder de Palestijnen zijn net zo goed slachtoffer van dit politieke conflict als moslims. Zo voelen ze zich ook: samen sterk tegenover de Israëlische politiek. Maar deze christenen nemen ook, meestal onuitgesproken om de Palestijnse solidariteit niet te schaden, een andere posi- tie in dan hun islamitische volksgenoten. De Palestijnse christelij- ke gemeenschap is door emigratie zo klein geworden dat ze aan kracht heeft ingeboet binnen de Palestijnse samen- leving. Religieus geïnspireerd extre- misme onder de moslim- Palestijnen heeft gezorgd voor onveiligheid onder de christen-Palestijnen. Ook christelij- ke joden leven in een Israël dat gods- dienstvrijheid kent, maar zijn identi- teit sterk ontleent aan een jodendom dat door de geschiedenis in spanning staat met het christendom. Ook zij le- ven tussen uitersten. Appèl Paulus riep tweeduizend jaar geleden in zijn Brief aan de Romeinen op tot solidariteit met de christelijke gemeen- te van Jeruzalem (Rom 15, 25-31; vgl 1 Kor 16,3). Ook die oergemeenschap was, zoals we kunnen opmaken uit het boek Handelingen en elders in het NT, niet vrij van spanningen en midden- puntvliedende krachten. De spelers van nu hebben de spelers van toen allang opgevolgd. Maar er zijn nog steeds christenen in het Heilig Land en Paulus’ roep om solidariteit met hen doet nog altijd opgeld. Ook nu. Juist nu. Een jonge Palestijnse christelijke vrouw bidt in de Geboortekerk te Betlehem met haar handen in een kruisvormige opening in een pilaar. Deze foto vormt dit jaar de basis voor de poster van de Zondag voor de Oosterse Kerken. (Foto: N. Hashlamoun)