Thomas van Aquino over de Zaligsprekingen (recensie)

9789042936430Het boek Thomas Aquinas on the Beatitudes: Reading Matthew, Disputing Grace and Virtue, Preaching Happiness van dr. Anton ten Klooster is de handelsuitgave van het proefschrift waarop Ten Klooster promoveerde aan Tilburg University in juni 2018. Het onderwerp is de wijze waarop Thomas van Aquino de zaligsprekingen uit het Evangelie volgens Mattheüs gebruikt in zijn theologie.

De auteur pakt dit onderwerp heel creatief aan door het drievoudige taak van de middeleeuwse theologie-professor te gebruiken als het gebinte van zijn boek. Na een eerste hoofdstuk waarin hij de drie taken (de Schrift lezen, disputeren en preken) bespreekt als een drievoudige hermeneutiek van de Schrift, begint hij met een uitvoerige bespreking van het commentaar op Mattheüs van Thomas. Dit is tevens het meest originele deel van Ten Kloosters werk omdat dit commentaar in het verleden nauwelijks benut is vanwege problemen met authenticiteit en tekstoverlevering. De auteur heeft zelf een bijdrage geleverd aan een betere tekst door in een appendix het commentaar op Mt. 5:1-10 zoals genoteerd door Petrus van Andria en overgeleverd in ms Basel V.12 uit te geven. Het middendeel van het boek wordt besteed aan de zaligsprekingen in het systematische werk van Thomas, en hoewel het terrein hier aanzienlijk meer ontgonnen is, slaagt Anton ten Klooster er toch in een aantal opmerkelijke interpretaties te geven, onder meer over hoe de zaligsprekingen in de structuur van de Summa theologiae passen. Het derde deel van het boek bespreekt de zaligsprekingen in een aantal preken van Thomas. Een heldere samenvatting besluit het boek, en de auteur vergeet niet te vermelden welke toekomstige wegen voor onderzoek hij nog open heeft gelaten. Een voorbeeldig boek dat past binnen de aandacht voor de Schrift en voor de moraaltheologie van het Thomas instituut te Utrecht. Het doet geen moment aan een saai proefschrift denken maar toch is het zeer terecht door de Tilburgse Universiteit met een cum laude beloond.

Anton ten Klooster, Thomas Aquinas on the Beatitudes: Reading Matthew, Disputing Grace and Virtue, Preaching Happiness (Publications of the Thomas Instituut te Utrecht, New Series, XVIII), Leuven: Peeters, 2018, ix-314p.

Dr. Pim Valkenburg is verbonden aan The Catholic University of America.