Perspectief 2018-39

Perspectief Symposium: De impact van de Hervorming in onze kerken 63 ‘Samen op weg gaan als pelgrims en leren van elkaar’ Na het eeuwenlange toeschrijven van het “ alléén ” aan de kerken van de Reformatie (“door het geloof alléén , door de genade alléén , door Christus alléén ”) en van het “ én ” aan de Katholieke Kerk (“Schrift én Traditie) brak Rooms-Katholiek onderzoek over de Reformatie met deze gewoonte door te stellen – zoals Josef Lortz dit reeds in 1932 deed 10 – dat Lu- thers fundamentele leer over de rechtvaardiging van de zondaar door het geloof alleen ‘een goede katholieke waarheid’ was die Luther alleen had blootgelegd. Hetzelfde geldt voor vele standpunten van de Reformatie die Bijbelse, patristische en soms zelfs middel- eeuwse voorlopers hebben. Na intussen 50 jaren van dialoog tussen Lutheranen en Rooms-Katholieken zijn een heleboel van die vroegere identiteitsaanduidingen nu ge- meenschappelijke erfenis geworden, hetgeen getuigt van de rijke schat die kan worden aangetroffen door van elkaar te leren. Men kan zelfs zo ver gaan om te zeggen dat Luther een permanente ‘onzichtbare gast’ was op het tweede Vaticaans concilie en dat in het alledaagse leven van de Rooms-Katholieke kerk Luther vandaag op verschillende wijze ‘aanwezig’ is. Voor alles hebben drie belangrijke impulsen van de Lutherse Reformatie een vruchtbare impact op de Katholieke Kerk gehad: het zich richten op Gods genade , het cen- trale belang van het beroep op de bijbel en de overtuiging dat ons gemeenschappelijk priesterschap geworteld is in geloof en doop. We gaan hier in de volgende punten verder op in. 3 Afhankelijk van Gods barmhartigheid: het zich richten op Gods genade Het was de Bijbelse boodschap van de rechtvaardiging door het geloof alleen die de her- vormers in het hart van het leven van de kerk plaatsten. Ze kantten zich tegen de idee dat de mens bijdraagt tot de genade van God of ze zelfs kan ‘verdienen’ door bijzondere in- spanningen en daden. Enkel het geloof in de onvoorwaardelijke interventie van God ten bate van de mens kan ons ‘verzekerd’ doen zijn van onze verlossing door totaal te ver- trouwen op Gods genade en barmhartigheid. Zonder dit uitdrukkelijk zo te zeggen staat het tweede Vaticaans concilie in lijn met de traditie van het “ solus Christus, sola fide, sola gratia ” van rechtvaardiging. De notie van openbaring in de dogmatische constitutie over de goddelijke openbaring Dei Verbum heeft een onmiddellijkheid van openbaring en geloof bewaard die beantwoordt aan het