SAMENGEROEPEN OM VREDESTICHTERS TE ZIJN 140 onaangedaan blijven (ataraxia) en jezelf afsluiten voor het lijden (apatheia). Waar in de Stoa de overtuiging leefde dat de wereld elke 40000 jaar zou vergaan en de cyclus opnieuw begon, preekte het christendom de hoop ondanks zijn openheid voor het lijden, en ondanks zijn compassie. De deugd van de prudentie, vooruitziendheid – een cognitieve en tevens morele deugd – wordt in het Nieuwe Testament, met name in de synoptische evangeliën, verbonden met het anticiperen op de vreugde om de Heer als bruidegom (Mt. 25,1-13). Met andere woorden: de rede wordt bi jgelicht door de hoop. Dit betekent mijns inziens dat de rede te midden van het lijden toekomstgericht kan blijven functioneren, en wel door de hoop. Hoop en rede versterken elkaar in het christendom. Hier ligt ook de sleutel voor het op het eerste gezicht merkwaardige verhaal van de onrechtvaardige rentmeester (Lk. 16,1-9), waarin de Heer de phronèsis (prudentie) van deze mens prijst, dat wil zeggen: zijn vermogen om te anticiperen en zo de hoop levend te houden. In de Paulijnse deugdenkataloog in Efeziërs 4 komen een aantal deugden naar voren die ook door de Stoa erkend werden. Ze worden echter, zoals Kol. 4,5 e.v. illustreert, geïntegreerd in een omvattend christelijk referentiekader van geloof, hoop en liefde, en daardoor van vertrouwen, toekomstgerichtheid en wegschenkende betrokkenheid voorzien. Bovendien worden de deugden door Paulus elders verbonden met de optie voor een tegenculturele ‘dwaasheid’ zoals vertolkt in 2 Kor. 11. Navolging is primair een verantwoordelijkheid van individuele personen. Dat moet ook wel, omdat de aanvaarding van consequenties steeds persoonlijk is en moet zijn. Toch is ze ook communaal: ze kan gedragen worden door gemeenschappen, grotere of kleinere. H. Navolging en pacifisme Over de vraag of navolging van Christus noodzakelijkerwijs leidt tot pacifisme, lopen de meningen binnen kerken en onderling uiteen.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=