Katholieke Vereniging voor Oecumene

In Vrijheid Verbonden is een forum voor interreligieuze ontmoeting en dialoog. Het werd opgericht in 2005 naar het voorbeeld van het vredesgebed in Assisi. Jaarlijks vindt in Utrecht een bijeenkomst plaats om de rijkdom en verbondenheid tussen godsdiensten en levensbeschouwingen zichtbaar te maken. Op 23 januari 2017 zal prof. Herman van Rompuy, oud-voorzitter van de Europese Raad een lezing houden over 'Godsdienst, levensbeschouwing en de rechtsstaat in Europa'. Drs. Berry van Oers, vanaf het ontstaan nauw bij dit initiatief betrokken, beschrijft in dit artikel hoe het initiatief ontstond en wat het beoogt.

In Vrijheid Verbonden is een forum voor interreligieuze ontmoeting en dialoog. Het werd opgericht in 2005 naar het voorbeeld van het vredesgebed in Assisi. Jaarlijks vindt in Utrecht een bijeenkomst plaats om de rijkdom en verbondenheid tussen godsdiensten en levensbeschouwingen zichtbaar te maken. Op 23 januari 2017 zal prof. Herman van Rompuy, oud-voorzitter van de Europese Raad een lezing houden over 'Godsdienst, levensbeschouwing en de rechtsstaat in Europa'. Ds. Jan Wessels, vice voorzitter van In Vrijheid Verbonden en directeur van MissieNederland legt in dit artikel uit wat dit forum voor hem betekent en waarom het in Nederland zo belangrijk is.

Het bisdom Groningen-Leeuwarden omvat de provincies Groningen, Drenthe en Friesland plus het noordelijke deel van Flevoland, de Noordoostpolder. Weliswaar is het bisdom qua oppervlakte een van grootste, naar het aantal katholieken gemeten is het met afstand het kleinste diocees van ons land.

De situatie voor de oecumene verschilt in het bisdom Roermond, waar ik de gedelegeerde voor de oecumene ben, van die in de andere bisdommen in Nederland. De reden hiervoor ligt in het feit dat het overgrote deel van de christenen die in het bisdom Roermond wonen tot de rooms-katholieke Kerk behoort. Er zijn kleine groepen van christenen van verschillende oriëntaals-orthodoxe kerken, van oosters-orthodoxe kerken en van verschillende protestantste kerkelijke gemeenschappen, bij deze laatste sinds enkele jaren versterkt ook christenen van de Pinksterbeweging.

Het was maandag toen ik begon te schrijven over taak en plaats van een diocesane gedelegeerde voor de oecumene. Zoals iedere maandag ging ik bijtijds naar de priorijkerk van de zusters in Maarssen om met hen en hun gasten op het middaguur de Heilige Eucharistie te vieren. Omdat alle kerken in ons bisdom gevraagd was te bidden om ‘de bekroning door de H. Geest’ van het concilie dat na vele eeuwen door de orthodoxe kerken op Kreta gehouden zou worden, vertelde ik aan het eind van de viering iets over onze orthodoxe zusterkerken.

In het bisdom Rotterdam neemt de katholieke kerk een bescheiden plaats in. Al zijn sommige dorpen en streken traditioneel katholiek of protestant: veilig kan worden gesteld dat katholieken en protestanten elkaar nergens kunnen ontlopen. De katholieke gemeenschap in het bisdom omvat ruim 16 %, de protestanten zijn bijna 19 %. Vrijwel de helft van de bevolking beschouwt zich als niet-behorend bij een religieuze organisatie.

Iedere vierde vrijdag van de maand staan de deuren van de Grote Kerk van ’s-Hertogenbosch aan het begin van de avond open. Een paar mensen hebben de ruimte aangekleed met de voor Taizé zo kenmerkende ikoon, de oranje kleuren, het licht. Enkele musici stemmen hun instrumenten, een paar liederen worden met de aanwezigen geoefend. Om 19.00 uur is het stil en vanuit de stilte begint de viering. Een werkgroepje heeft het thema bedacht, waar de liederen bij aansluiten. Diverse mensen hebben een taak: zij doen de voorzang, het welkomstwoord, de lezing of een voorbede, en sluiten af met een zegengebed.

Kick Bras houdt zich al vele jaren bezig met het ontwikkelen van een oecumenische spiritualiteit. In dat kader stond hij aan de wieg van het tijdschrift Herademing en in een van zijn boeken Een met de ene. Protestantse mystiek van Abraham Kuyper tot Maria de Groot wil hij de diskwalificatie rechtzetten als zou het protestantisme, anders dan het katholicisme, niets met mystiek hebben of willen. In dit artikel gaat Kick Bras in op de doelstellingen van de Stichting Oecumenische Spiritualiteit en de thematiek van het tijdschrift Herademing dat door deze stichting wordt samengesteld. 

In de jaren dertig van de vorige eeuw werden in het gehucht Grandchamp, vlakbij Neuchâtel in Zwitserland, de eerste stilte-retraites georganiseerd. Minke de Vries (1929-2013), een protestantse Nederlandse, was van 1970 tot 1999 priorin van deze gemeenschap. In 2004 maakte Leo Fijen een portret van haar voor de RKK. Ellis Dijkstra verbleef van 1994 tot 2004 in Grandchamp en recenseerde twee boeken over Minke de Vries. Zij beschrijft in dit artikel hoe de gemeenschap ontstond en welke rol oecumene daarin speelt.