‘Oosterse christenen beleven grote spanningen, soms zelfs martelaarschap’
Tijdens de Oecumenische viering, zaterdagmiddag 4 juni, ter afsluiting van de publiciteitscampagne ‘Hoop voor de Kerk in Syrië en Irak’ (februari-begin juni 2016) in de Syrisch-orthodoxe Moeder Godskerk aan de Keizersgracht te Amsterdam sprak de Syrisch-orthodox aartsbisschop van Nederland, Mor Polycarpus, de homilie uit.
De evangelietekst in deze viering was Johannes 17:11-19. In het licht van deze tekst schetste hij kort de uiterste moeilijke situatie van het christendom in Syrië en Irak aan, dat zelfs dreigt te verdwijnen. Hij onderstreepte het belang van een sterk geloof, dat alleen maar mogelijk is op grond van Jezus’ belofte dat Hij Zijn leerlingen en volgelingen niet in de steek zal laten.
Evangelie
Een lezing uit het Heilig Evangelie volgens Johannes.
Dit sprak Jezus:
[11] Ik ben niet meer in de wereld, maar dezen zijn in de wereld, en Ik kom naar U toe.
Heilige Vader, bewaar hen die U Mij gegeven hebt in Uw Naam, opdat zij één zullen zijn zoals Wij.
[12] Toen Ik met hen in de wereld was, bewaarde Ik hen in Uw Naam.
Hen die U Mij gegeven hebt, heb Ik bewaard en niemand uit hen is verloren gegaan dan de zoon van het verderf, opdat de Schrift vervuld wordt.
[13] Maar nu kom Ik naar U toe en spreek dit in de wereld, opdat zij ten volle Mijn blijdschap in zichzelf hebben.
[14] Ik heb hun Uw woord gegeven, en de wereld heeft hen gehaat, omdat zij niet van de wereld zijn, zoals Ik niet van de wereld ben.
[15] Ik bid niet dat U hen uit de wereld wegneemt, maar dat U hen bewaart voor de boze.
[16] Zij zijn niet van de wereld, zoals Ik niet van de wereld ben.
[17] Heilig hen door Uw waarheid; Uw woord is de waarheid.
[18] Zoals U Mij in de wereld gezonden hebt, heb ook Ik hen in de wereld gezonden.
[19] En Ik heilig Mijzelf voor hen, opdat ook zij geheiligd zijn in de waarheid.
[Joh 17: 11-19; vertaling: HSV]
Preek
In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen.
Excellentie, eerwaarde geestelijken en vertegenwoordigers van de verschillende kerken, geachte dames en heren, broeders en zusters,
In het heilige evangelie van Johannes zei Jezus: “Ik verlaat de wereld en kom bij U, maar zij blijven nog in de wereld. Heilige Vader, bescherm hen in Uw naam, die U Mij gegeven hebt, zodat zij één kunnen zijn zoals Wij.” (Johannes 17:11).
Vandaag vervolgt Jezus zijn gebed voor zijn leerlingen. Hij bidt voor hun niet aflatende trouw aan het evangelie en voor de eenheid onder hen. Hij heeft hun trouw aan zijn naam behouden.
Ze hebben de boodschap van Jezus aanvaard en, daardoor, zullen ze gehaat worden door de wereld zoals Jezus zelf werd gehaat. Want, evenals Jezus, worden zij niet geïdentificeerd met de wereld en haar waarden en prioriteiten.
Tegelijkertijd maakt Jezus duidelijk dat hij niet vraagt dat zij uit het mondiale milieu worden verwijderd, alleen dat zij worden beschermd tegen de kwade invloeden. Immers, alleen door hun verblijf in de wereld zijn zij in staat om het Evangelie te verkondigen. Gewapend met de waarheid, met de integriteit van Jezus zelf, staan zij als zijn verkondigers in het midden van de wereld. Ze zijn daar om hun werk te doen. Ze waren, zoals hij elders zei, om "het zout der aarde" en de "gist in het deeg" te zijn.
De Oosterse christenen beleven heden ten dage in hun thuisland grote spanningen, die soms zelfs leiden tot martelaarschap. In sommige regio’s, zoals Syrië en Irak, is het voortbestaan van christelijke kerken in gevaar, met name de kerken die 2000 jaar getuigenis vormen van Christus en een essentiële bijdrage hebben geleverd aan de cultuur en ontwikkeling van deze landen. Vanwege discriminatie, vervolging, economische ontberingen en marginalisering in hun thuisland hebben veel Oosterse christenen hun huis verlaten en hun toevlucht genomen tot het Koninkrijk der Nederlanden en andere Europese landen.
Het leven is een reis en wij zijn pelgrims die op weg zijn naar ons geestelijk thuis. Gedurende onze reis in het leven worden wij geconfronteerd met vele uitdagingen en zelfs met religieuze of politieke vervolgingen zoals thans onze christelijke broeders en zusters overkomt in Syrië en Iraq. Zo zijn er momenten in ons leven, wanneer dingen erg donker worden en dat we moeten geloven wat we niet kunnen bewijzen, en zelfs moeten accepteren ondanks dat we niet kunnen begrijpen of de zin inzien van wat er gebeurt. Het is op zulke momenten dat we een sterk geloof nodig hebben, maar juist op die momenten falen wij met ons geloof.
Het is gemakkelijk om ons geloof te belijden in rustige tijden. Het is niet zo moeilijk om ons ervan te overtuigen dat we een sterk geloof hebben wanneer zaken voorspoedig en gunstig verlopen. Echter, in geval van crisis wordt ons geloof zwaar op de proef gesteld. Eerst in zulke moeilijke omstandigheden ontdekken we wat voor soort geloof we hebben.
Tijdens het Laatste Avondmaal werden de apostelen gestort in een crisis toen Jezus begon te praten over zijn dood. Bij het horen van dit, raakten hun harten ontroerd en vervuld van angst. Heel vaak, in een tijd van crisis voelen we dat God ons verlaten heeft. Maar Jezus heeft tijdens het Laatste Avondmaal zijn apostelen verzekerd dat, ook al was hij vertrokken, hij had hen niet verlaten. Eerder was hij van plan een huis voor hen te prepareren, en zou hij terugkeren om hen daarheen te leiden. Vandaar dat, ondanks wat er ook gebeurt, en hoe moeilijk kwesties kunnen zijn (en die zijn er) zoals we vandaag zien in Syrië en Iraq, dienen wij de zachte woorden van Jezus te horen en daarin troost te vinden: 'Laat je niet verontrusten. Geloof in God, en geloof ook in mij.'
Ten slotte is het belangrijk om te kunnen accepteren dat niets zo voortdurend is als verandering, en verandering is onvermijdelijk. In een wereld waarin wij dagelijks worden geconfronteerd met onverwachte verandering, crisis en angst, is het van wezenlijk belang dat we de realiteit onder ogen zien en aanvaarden de dingen waarover we niet de volledige controle hebben. Tegelijkertijd moeten we erop vertrouwen dat God volledige controle heeft over de gehele schepping. Wat ons als trouwe pelgrims zorgen baart is hoe we ons leven plaatsen in de hand van onze Schepper om Hem toe te staan vorm te geven aan ons leven.
Wij geloven dat door de genade van God, het lijden tot vrijheid van geest leidt en de dood tot nieuw leven. Ik sluit dan ook af met een citaat uit de gedichten van de vooraanstaande dichter-theoloog Efrem de Syriër:
Wierookkorrels zijn als martelaren in het vuur geworpen
en verspreiden hun geuren net als hun goede God
die door middel van Zijn dood Zijn geur van het leven verspreidt.
(Hymnen op de Maagdelijkheid 11:14)
Mor Polycarpus
Oecumenische Slotviering ‘Hoop voor de Kerk in Syrië en Iraq’
zaterdag 4 juni 2016
Syrisch-Orthodoxe Moeder Gods-Kerk, Amsterdam
Foto's (A. Hayali):
- Mor Polycarpus
- Mor Polycarpus was hoofdvoorganger van de viering; links enkele mede-voorgangers, protestant, katholiek, orthodox.
- Tijdens de viering zong vanuit evangelische kring Ilse Bevelander (rechts), onder muzikale begeleiding van Jan Willem van Delft (links).