Katholieke Vereniging voor Oecumene

Athanasius & Willibrord

Moeder Gods van het teken

IMG 8813 2Op 21 januari vond in Nieuwkuijk het symposium 'Licht op Maria' plaats. Eerder werden op deze website al de inleidingen van Hendro Munsterman en Hanneke Steetskamp gepubliceerd. Hein Vrijdag gaf deze middag uitleg bij de icoon van de Moeder Gods van het teken. Deze vindt u hieronder.

Maria stáát, in koninklijke kledij afgezoomd met randen van goud – op de icoon door de tijd verbleekt. Zij staat op een rood tapijt met gestileerde gouden bladeren. Tegen een gouden achtergrond keert ze zich naar ons toe en kijkt ons met droevige ogen aan. Op haar borst, in een gouden aureool, Christus. Ook Hij is koninklijk gekleed. Op iconen is Hij nooit de baby, de peuter zoals op westerse Maria-afbeeldingen maar altijd de Kyrios, de Heer, de Verrezene. Daarop wijst zijn kleding.

Christus, het ware Woord

IMG 8811Maria heeft haar armen en handen geheven. Haar Zoon heeft de armen wijd uitgestrekt, tot zelfs over de rand van de aureool heen. Wie goed kijkt ziet dat Hij wijs-en ringvinger van beide handen omhoog steekt. Een bijna onopvallend maar belangrijk gebaar. Geen zegengebaar zoals heel vaak wordt gedacht, maar het klassieke spreekgebaar waarvan in de Oudheid officiële sprekers gebruik maakten als ze aan het woord waren. Bij ons is dat gebaar nog bewaard gebleven wanneer iemand een eed aflegt of voor het gerecht getuigt als bevestiging van ‘’Ik spreek de waarheid’’. Is voor de gelovige Christus niet het ware Woord, de trouwe en betrouwbare Getuige (Op 3,14)?

Biddend en ontvangend

Wat drukt de houding van Maria uit? Is zij de biddende? De ontvangende? De gevende? Of misschien wel dat alles samen?
Deze icoon lijkt te willen zeggen: zie hoe Maria bij uitstek ten dienste staat van het Woord. Haar houding drukt overgave uit, bereidheid. ‘De Heer wil ik dienen: laat mij gebeuren wat u gezegd hebt’ (Lc 2,38 ). Zij ontvangt het Woord. Maar in een en hetzelfde gebaar geeft zij ons Christus, het Woord dat in haar vlees en bloed is geworden.
Waarom dan die droevige blik in haar ogen? Met haar opgeheven armen doet zij sterk denken aan de ‘orante’, de biddende, in de Vroege kerk veelvuldig afgebeeld op de wanden van de catacomben. Zij is de biddende. Maar tot wie richt zij zich? Afgekeerd van de gouden achtergrond, beeld van de hemel,[1] lijkt zij óns te smeken: ‘’Doe in Gods naam wat hij u zeggen zal, wat het ook is (vgl Jo 2,5). De wereld heeft het zo nodig.’’

Omvorming leidt tot bloei

Zolang de woorden van haar zoon niet gerealiseerd zijn, moeten wij zijn ‘in weeën, tot alles is volbracht’ (H. Oosterhuis). En zo is zij op deze icoon ook beeld van de biddende kerk: ‘’Kom, Heer Jezus!’’ (Op 22, 20).
De gouden aureool om Christus kunnen we misschien ook zien als beeld van de kosmos. Die zal van goud zijn als Christus’ woorden gerealiseerd zijn, als zijn energie allen en alles heeft omgevormd. Elke kleinste bijdrage daaraan is goud waard, al wordt die door niemand gezien. Overal waar een mens zegt: ‘’Laat mij gebeuren wat u gezegd hebt’’ en het Woord vlees en bloed laat worden in het eigen leven, wordt God geboren. En onder de voeten van die mens komt de aarde tot bloei. 

 

[1] De interpretatie is van mij. Ik denk daarbij aan de Oudrussische legende De tocht van de moeder Gods door het lijden, te lezen in Dostojewski’s De Gebroeders Karamazov. Maria daalt af tot in de diepste diepten van de hel om iedereen zonder uitzondering te redden, bereid haar eigen verblijf in de hemel daarvoor op te offeren.

Foto's bij dit artikel zijn van Wim van den Berge

Volledige Agenda >



 

Geen komend evenement!
 

 

Laatste lezersreacties:

  • Tom Buitendijk zei Meer
    Uitstekend initiatief. Niet alleen theologen maar ook inspirerende kerkleiders zijn ervoor nodig. En... vrijdag 26 januari 2024
  • Jan Schuiling zei Meer
    Dag Kees, een tip: kloosterdorpen en meer: pro-werelddorp.nl donderdag 25 januari 2024
  • keano zei Meer
    mooi vrijdag 19 januari 2024
  • Vasílis zei Meer
    Na een goede voorbereiding altijd. Zoek contact met een parochie en de betreffende priester. Kijk... donderdag 21 december 2023
Inloggen


 

 

Deze website wordt mede mogelijk gemaakt door een
bijdrage van de Commissie Projecten in Nederland (PIN)
van de Nederlandse Religieuzen (KNR).


 

 

 

Katholieke Vereniging voor Oecumene
Emmaplein 19A 5211 VZ 's-Hertogenbosch
T:  073-7370026   M: 

KvK 51477351 - RSIN 809400698
IBAN-nummer:  NL97 INGB 0000 8019 19
IBAN-nummer:  NL73 INGB 0001 0876 28 

 

LogoWebsiteANBI